Instytut Nauki i Technologii na Okinawie (OIST) we współpracy z Uniwersytetem Waszyngtońskim zbadał aktywność mózgu i ubarwienie skóry ośmiornic podczas snu. Badacze zaobserwowali, że podobnie jak u ludzi, u głowonogów występują dwie fazy snu - spokojny i aktywny. Jak podaje serwis ABC News, ten ostatni przypomina fazę REM, w której u ssaków pojawiają się marzenia senne.

Badanie przeprowadzono na wiodących nocny tryb życia maleńkich ośmiornicach z gatunku Octopus laqueus. Za dnia zwierzęta przebywały w pozycji spoczynkowej, z zamkniętymi oczami i białą skórą, co interpretowano jako spokojny sen.

Ale mniej więcej co godzinę przez około minuty działo się coś niesamowitego - ich oczy zaczynały się poruszać, mięśnie drżeć, oddech przyspieszał, a skóra zaczynała mienić się kolorami i zmieniać fakturę, tak jak to się dzieje w czasie aktywności na jawie, kiedy komórki skóry z chromatoforami zmieniają wygląd ośmiornicy, co służy do kamuflażu i komunikacji. Uznano, że jest to aktywna faza snu.

"Wszystkie zwierzęta wydają się wykazywać jakąś formę snu, nawet proste zwierzęta, takie jak meduzy czy muszki owocówki" – mówi starszy autor badania, profesor Sam Reiter, kierownik Jednostki Neuroetologii Obliczeniowej w OIST. "Przez długi czas uważano, że dwie fazy snu występują tylko u kręgowców".

Aby upewnić się, czy ośmiornice przez tę aktywną minutę faktycznie spały, naukowcy sprawdzili, jak reagują na bodźce fizyczne i stwierdzili, że aby tak się stało, potrzeba silniejszej stymulacji niż w czasie, kiedy nie śpią. Okazało się też, że jeśli przez dłuższy czas nie pozwala się ośmiornicom na sen albo przeszkadza podczas aktywnej jego fazy, zwierzęta później starają się nadrobić zaległości i wchodzą w aktywny sen wcześniej i częściej.

"To zachowanie kompensacyjne pokazuje, że aktywna faza snu jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ośmiornic" – twierdzi Aditi Pophale, współautorka badania, które opisano w magazynie "Nature".

Badanie aktywności mózgu ośmiornicy wykazało również, że wzorce fal w fazie spokojnego snu przypominają fazę NREM u dorosłych.

Naukowcy twierdzą, że podobieństwo aktywnej fazy snu i snu na jawie może mieć wiele powodów. Możliwe, że ośmiornice w ten sposób "trenują" różne sposoby kamuflażu, aby utrzymać sprawność zmieniających barwę komórek.

Niektórzy badacze nie wykluczają jednak, że ośmiornice ponownie przeżywają to, co wydarzyło im się na jawie, by uczyć się na podstawie doświadczeń takich jak polowanie lub ukrywanie się, stąd reaktywacja ubarwienia skóry związanego z danym doświadczeniem.

"Podczas gdy ludzie mogą słownie opisać, jakie mieli sny, dopiero po przebudzeniu, ubarwienie skóry ośmiornic jest jak wizualny odczyt aktywności ich mózgu podczas snu" – mówi profesor Reiter. "Obecnie nie wiemy, które z tych wyjaśnień, jeśli w ogóle, może być poprawne. Jesteśmy bardzo zainteresowani dalszymi badaniami" - dodaje.