"Inteligentna rdza", którą niemieccy naukowcy zaprezentowali na jesiennym zjeździe Amerykańskiego Towarzystwa Chemicznego, ma właściwości magnetyczne, a gdy zostanie zanurzona w wodzie, ma też zdolność przyciągania zanieczyszczających ją drobinek.

"Nasz wynalazek jest tani, nietoksyczny i nadaje się do recyklingu. Wykazaliśmy też jej zastosowanie w usuwaniu wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, dowodząc potencjału tej techniki w zakresie radykalnej poprawy uzdatniania wody" – zapewnił dr Marcus Halik z Uniwersytetu Fryderyka i Aleksandra w Erlangen i Norymberdze, szef projektu badawczego nad opracowaniem "inteligentnej rdzy".

Podstawą tego wynalazku są nanocząsteczki tlenku żelaza, które - przyciągane przez magnes - nie sklejają się ze sobą w zwartą bryłę, ale pozostają nieco rozproszone. Aby wzmocnić ich zdolność wychwytywania zanieczyszczeń, naukowcy powlekają cząstki rdzy cząsteczkami kwasu fosfonowego, co nadaje im gąbczastą strukturę. Modyfikując wolny koniec cząsteczek kwasu, można dostosować je do przyciągania różnych zanieczyszczeń.

Dzięki temu "inteligentna rdza" skutecznie usuwają nie tylko ropę naftową z powierzchni morza czy glifosat ze stawu, że ale też potrafią wychwytywać drobne cząsteczki plastiku i to zarówno z próbek wody laboratoryjnej, jak i rzecznej.

Na tym niemieccy naukowcy nie poprzestali. Zbadali też, czy rdza będzie w stanie wyłapać śladowe zanieczyszczenia, w szczególności hormony. Estrogeny - naturalne hormony ludzi i zwierząt gospodarskich - często przedostają się do wody i nawet ich niewielkie ilości mogą zaburzyć ekosystem.

"Zacząłem od estradiolu, najpopularniejszego estrogenu, a następnie zrobiłem testy na czterech innych pochodnych o podobnej strukturze molekularnej" – tłumaczy Lukas Müller, który prowadził te badania.

Jego podejście polegało na stworzeniu na powierzchni inteligentnej rdzy "kieszeni", które przyciągają i zatrzymują estradiol. Chociaż są zbyt małe, aby je zobaczyć, zaawansowane instrumenty umożliwiają potwierdzenie ich istnienia i skuteczności w wychwytywaniu hormonu.