Pośpiech podczas wakacyjnych podróży bywa zgubny. Strata dowodu osobistego w środku urlopu to duży problem, nie tylko z powodu utrudnionego powrotu do domu. A co, gdy nie wiemy, czy dokument zgubiliśmy, czy został nam ukradziony?

To bardzo niekorzystna okoliczność, gdyż dane z dowodu mogą zostać nielegalnie wykorzystane. Od razu należy działać, aby nie stać się ofiarą oszustwa.

Jeśli zauważymy utratę dowodu, powinniśmy natychmiast o tym poinformować odpowiedni urząd. Jeśli jesteśmy na wakacjach w Polsce, należy zgłosić to na najbliższym posterunku policji. Policja wyda zaświadczenie potwierdzające zgłoszenie przestępstwa.

Więcej kłopotów oznacza utrata dowodu osobistego za granicą. W strefie Schengen mamy prawo podróżować legitymując się polskim dowodem osobistym. Gdy zostanie nam ukradziony, możemy mieć trudności z powrotem do Polski. Bez dokumentu tożsamości nie zostaniemy wpuszczeni na pokład samolotu. Jednak w każdym polskim konsulacie otrzymamy niezbędną pomoc oraz dokumenty umożliwiające dalszy pobyt i przekroczenie granic.

Jeśli wraz z dowodem straciliśmy także pieniądze, konsulat może nam udzielić pożyczki. W niektórych krajach nie ma jednak polskich placówek dyplomatycznych. Ale i na to jest rada: każdy polski obywatel może zgłosić się do placówki innego państwa członkowskiego UE.

"Gdy zorientujemy się, że nie mamy dowodu osobistego, trzeba go zastrzec. Najszybciej możemy to zrobić za pośrednictwem portalu Biura Informacji Kredytowej. Aby móc to zrobić od ręki, musimy posiadać konto w BIK. Daje nam ono komfort, że będziemy mogli zastrzec dowód osobisty bez względu na czas i miejsce, czyli także za granicą. Wystarczy mieć dostęp do internetu” - wyjaśnia Tomasz Jaroszek, ekspert portali Kapitalni.org.

Jeśli szybko zastrzeżemy dowód, to ta procedura da nam gwarancję, że nie staniemy się ofiarą przestępstwa finansowego. Nasz dowód zostanie wyłączony z obiegu i niepowołane osoby nie będą mogły się nim posłużyć.

Jeśli jednak nie posiadamy konta w BIK, możemy po prostu zgłosić utratę dowodu w banku. I nie musi to być bank, w którym posiadamy rachunek. W Polsce działa System Dokumentów Zastrzeżonych (System DZ), który umożliwia zastrzeżenie dowodu osobistego w swoim banku lub w dowolnym przyjmującym zastrzeżenia (także od osób niebędących jego klientami). Zastrzegamy dokument w czasie wizyty w jednym banku, a dane zostaną automatycznie przekazane do wszystkich pozostałych uczestników Systemu DZ. Część banków przyjmuje takie zastrzeżenia również telefonicznie.

Zasada, by nie spuszczać swojego dowodu osobistego z zasięgu wzroku ma szczególne uzasadnienie zwłaszcza na wakacjach. Dlatego nie powinniśmy pozwalać wynosić go obcym osobom na zaplecze wypożyczalni czy sklepu. W czasie wakacji często wypożyczamy sprzęt sportowy. Powszechną praktyką wypożyczalni jest zostawianie w zastaw lub kserowanie dowodu osobistego. Nie zgadzajmy się na to.

"Wielokrotnie, gdy pożyczałem sprzęt sportowy, np. narty, poproszono mnie o pokazanie dowodu osobistego, a następnie robiono kserokopię dokumentu. 12 lipca weszła w życie ustawa o dokumentach publicznych, która zakazuje wykonywania kopii dowodu osobistego przez podmioty do tego nieupoważnienie, czyli np. wypożyczalnie sprzętu sportowego” - wyjaśnia Jaroszek.

Kopiować nie wolno, ale firmy mogą nas prosić np. o możliwość spisania danych przy zawieraniu jakiejś umowy. Podmiotami upoważnionymi do sporządzania kopii dokumentów na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu pozostają banki, firmy ubezpieczeniowe i notariusze. W tych instytucjach kserowanie dowodu osobistego nie powinno nas niepokoić.