Dwujęzyczność uważana jest za jeden z kilku czynników stylu życia, które mogą przyczyniać się do odporności mózgu na procesy starzenia się i przynosić korzyści poznawcze osobom starszym.

Naukowcy z Concordia University w Montrealu (Kanada) wykorzystali metody neuroobrazowania obszarów mózgu związanych z językiem i starzeniem się. Porównali cechy mózgu jednojęzycznych i dwujęzycznych osób starszych, które były poznawczo prawidłowe, znajdowały się w stanach ryzyka subiektywnego pogorszenia funkcji poznawczych lub łagodnego upośledzenia funkcji poznawczych, albo u których zdiagnozowano chorobę Alzheimera.

Jak się okazało, hipokamp osób dwujęzycznych z chorobą Alzheimera był zauważalnie większy i miał zdrowszy wygląd niż u osób jednojęzycznych, gdy dopasowano je pod względem wieku, wykształcenia, funkcji poznawczych i pamięci.

"W hipokampie, który jest głównym obszarem mózgu odpowiedzialnym za uczenie się i pamięć, a który jest silnie dotknięty chorobą Alzheimera, było więcej materii mózgowej" — stwierdziła główna autorka badania, doktorantka Kristina Coulter.

"Objętość mózgu w obszarze związanym z chorobą Alzheimera była taka sama u zdrowych osób starszych, w obu stanach ryzyka i w grupie uczestników dwujęzycznych z chorobą Alzheimera" — wskazała Coulter. "Sugeruje to, że może istnieć jakaś forma zachowywania mózgu związana z dwujęzycznością".

Zachowanie tkanki mózgowej, rezerwa mózgowa i rezerwa poznawcza to trzy składniki odporności mózgu, koncepcji odnoszącej się do zdolności mózgu do radzenia sobie ze zmianami związanymi ze starzeniem się. Chodzi o zachowanie zdolność do utrzymania jego formy i funkcji w miarę starzenia się. Uważa się, że stymulacja umysłowa, jaką zapewnia na przykład dwujęzyczność, wraz ze zdrową dietą, regularnymi ćwiczeniami, dobrym snem i dobrym zdrowiem sensorycznym pomagają chronić mózg.

Rezerwa mózgowa dotyczy rozmiaru i struktury mózgu. Mózgi z większą rezerwą mogą utrzymywać normalne funkcje dzięki dodatkowej objętości lub pojemności materii mózgowej nawet w przypadku uszkodzenia lub zaniku z powodu starzenia się, w tym patologii takich jak choroba Alzheimera.

Rezerwa poznawcza odnosi się do sposobu, w jaki mózg może wykorzystywać alternatywne ścieżki, aby utrzymać funkcjonalność, nawet gdy został uszkodzony lub doświadczył zmniejszenia objętości związanego ze starzeniem się. Mózgi z większą rezerwą poznawczą mogą wykorzystywać inne części mózgu niż te, które zwykle są kojarzone z konkretną funkcją, taką jak język lub pamięć, dzięki nabywanej przez całe życie elastyczności poznawczej.

Wyniki badania wskazują, że dwujęzyczność pomaga opóźnić wystąpienie objawów choroby Alzheimera nawet o pięć lat w porównaniu z osobami jednojęzycznymi.

"Mówienie więcej niż jednym językiem jest jednym z kilku sposobów na poznawcze i społeczne zaangażowanie, co sprzyja zdrowiu mózgu" — zaznaczyła współautorka badania, prof. Natalie Phillips.

"To badanie naukowe było wyjątkowe, ponieważ mogliśmy przyjrzeć się potencjalnemu wpływowi bycia dwujęzycznym na strukturę mózgu w całym kontinuum ryzyka demencji, od osób, które były poznawczo normalne, po osoby, u których występuje większe ryzyko rozwoju choroby Alzheimera, aż po osoby, które faktycznie chorują".