Nowe badanie naukowe pokazało, że zdecydowanie na ten szacunek zasługują, bo odgrywają ogromną rolę w przyrodzie - mają kolosalny wpływ na zdolność całej populacji do przystosowania się do szybko zmieniającego się środowiska.

Od dawna wiadomo, że stare drzewa oddają nieocenione "usługi" dla ekosystemu - są siedliskiem dla innych zwierząt i roślin, nierzadko zagrożonych gatunków, pochłaniają nieproporcjonalnie dużą ilość dwutlenku węgla w porównaniu z młodszymi drzewami. Okazuje się jednak, że wyjątkowo sędziwe okazy - 10 do 20 razy starsze niż przeciętne drzewo w danym lesie - mają ogromne znaczenie dla genetycznej różnorodności i zdrowia otaczającej je populacji.

Napisał o tym dr Chuck Cannon, dyrektor Centrum Nauki o Drzewach przy Morton Arboretum w Lisle w stanie Illinois, w lutowym wydaniu periodyku "Nature Plants". W tekście opisał wynik badań, które prowadził wraz ze swoimi współpracownikami.

Dr Cannon stwierdził, że wiekowe drzewa są swego rodzaju ewolucyjnym rezerwuarem dla całego ekosystemu.

"Zbadaliśmy wzorce demograficzne pojawiające się w starych lasach na przestrzeni tysięcy lat i zauważyliśmy, że pewne nieliczne drzewa jakby wygrały los na ewolucyjnej loterii życia. Osiągnęły wiek znacznie przewyższający przeciętną długość życia drzew danego gatunku, dzięki czemu stały się łącznikiem pomiędzy wielusetletnimi cyklami środowiskowymi. W naszych modelach badawczych te rzadkie, wiekowe drzewa okazują się kluczowe dla długoterminowej zdolności adaptacyjnej lasu, ponieważ znacznie poszerzają czasową rozpiętość różnorodności genetycznej populacji" - dowodzi naukowiec.

Badacze twierdzą, że inaczej niż np. u ludzi, drzewa umierają nie ze starości, lecz raczej w wyniku niekorzystnego oddziaływania środowiska. Wyjątkowo stare drzewa, które w warunkach modelowych stanowią mniej niż 1 proc. populacji, są wyjątkowo cenne dla genetycznej i biologicznej różnorodności całej populacji lasu.

Zdołały przetrwać różne zmiany warunków środowiska na przestrzeni setek, a nawet tysiąca lat. I przekazują w swoją odporność w genach kolejnym pokoleniom. Dlatego postępujący proces wylesiania we wszystkich strefach klimatycznych, a zwłaszcza niszczenie starych naturalnych lasów może prowadzić do tego, że lasy będą wymierać jeszcze szybciej.

Modele naukowe dowodzą, że maksymalny wiek, jaki mogą osiągnąć drzewa, jest ściśle powiązany z przeciętną przeżywalnością drzew w danej populacji. Zatem im krócej, za sprawą zmian klimatycznych, żyje większość drzew, tym mniejsza lub nawet zerowa jest szansa na to, że któreś z nich osiągnie ponadprzeciętny wiek. "Gdy wycinamy stare i wiekowe drzewa, na zawsze tracimy ich genetyczne i fizjologiczne dziedzictwo, a także wyjątkowe siedliska przyrodnicze" – ubolewa dr Cannon.

Autorzy badania podkreślają, że chociaż rewitalizacja lasów i sadzenie drzew są ważne dla poprawy zarówno lokalnego, jak i globalnego środowiska, to stare drzewa są unikalnym zasobem przyrodniczym, którego nie można odtworzyć. Dlatego powinny być bezwzględnie chronione.