W ramach eksperymentu NASA o nazwie Veg-01 członkowie załogi wyhodowali świeżą czerwoną sałatę rzymską w specjalnej hydroponicznej kulturze o nazwie Veggie.

Astronauci pierwsi postanowili spróbować "kosmicznej sałaty" stajać się jednocześnie ochotnikami, którzy po raz pierwszy spożyją żywność otrzymaną poza Ziemią. Niestety, sałata będzie jedynie dodatkiem do sałatki, bowiem połowa liści zostanie zamrożona i poleci na Ziemię, gdzie zostanie wszechstronnie przebadana przez biologów i botaników pracujących dla NASA. Sami zaś członkowie załogi ISS przed spożyciem sałaty muszą ją starannie przemyć w roztworze kwasu cytrynowego; podobnie jak wszystkie świeże warzywa, które trafiają na Międzynarodową Stację Kosmiczną z Ziemi.

Veg-01 jest bardzo istotnym i być może nawet jednym z najważniejszych tegorocznych eksperymentów NASA na ISS. Bez technologii hydroponicznego otrzymywania świeżych warzyw na statku czy stacji kosmicznej oraz w bazach na powierzchni innych planet nie można myśleć o załogowej wyprawie na Marsa.

Jak twierdzi astrobiolog z NASA dr Gioia Massa, im dłuższe i dalsze loty załogowe poza Ziemią, tym większe będzie zapotrzebowanie na świeże warzywa, hodowane jako źródło żywności, oczyszczacz atmosfery, ale także i rodzaj psychologicznego relaksu. Dr Massa kieruje programem "modułów-ogrodów", które będą montowane na statkach kosmicznych, odbywających długie loty jak np. wyprawa na Marsa.

Do tej pory astronauci z ISS dysponowali co prawda świeżymi warzywami i owocami, ale było ich niewiele. "Kiedy przybywał na ISS statek transportowy, astronauci otrzymywali świeże owoce i warzywa jak jabłka i marchewki, ale było ich niewiele i trzeba było szybko je zjadać" - przyznała dr Massa. NASA nie zaprzeczyła przy tym, że spóźnione przybycie statku transportowego powodowało niesnaski wśród załogi ISS, która liczyła właśnie najbardziej na świeże jabłka lub marchewki. Świeże owoce i warzywa były bowiem najczęściej spożywane na stacji pod postacią soków, niestety nie pozbawionych konserwantów.

Sałata na ISS była hodowana na tzw. poduszkach, obsadzonych nasionami. W pojemnikach z zainstalowanymi urządzeniami do nawadniania umieścili je już sami astronauci. Pierwszą z "poduszek" przywiózł wraz z Ekspedycją 39 w 2014 roku inżynier Steve Swanson. Liście sałaty wyrastały 33 dni; potem zostały zebrane, zamrożone i przesłane na Ziemię do wszechstronnych badań. Doświadczenia z tamtej hodowli pozwoliły dr Gioi Massa na zaprojektowanie "półki" z pojemnikami do hodowli sałaty, stanowiącej eksperyment Veg-01. "Półka" jest składana i może stanowić część całego modułu. Wyposażono ją w panel z diodami LED: niebieskimi, zielonymi i czerwonymi, aby zestawić właściwe warunki oświetlenia dla rosnących roślin. Półkę przewiózł na stację astronauta Scott Kelly, zmontował i zaczął hodowlę 8 lipca br.

Od strony konstrukcyjnej programem kierował szef działu Advanced Life Support w ramach biura programów technologiczno-eksploracyjnych NASA, dr Ray Wheeler. Jest on także współkonstruktorem przyszłej bazy marsjańskiej. Uważa on, że warzywa i owoce hodowane na statku kosmicznym i bazach planetarnych będą koniecznością - ich spożywanie chroni przed promieniowaniem. Z kolei psycholog środowiskowy z NASA Aleksandra Whitmire sądzi, że hodowla może stać się ulubionym zajęciem astronautów odrywającym ich od "sytuacji przymusu" w jakiej będą się znajdować przed większą część wyprawy kosmicznej.

"Świeża żywność zawsze będzie miała pozytywny wpływ na ludzki nastrój, niezależnie od tego, że zabezpiecza w jakiś sposób przed promieniowaniem. Istotne jest także iż w przyszłych wyprawach kosmicznych dalekiego zasięgu będziemy mieli do czynienia z 4-6 osobowymi załogami, żyjącymi razem na ograniczonej przestrzeni przez długi czas, z ograniczoną komunikacją z Ziemią, zdanymi tylko na siebie. Wszystko co odrywa od przymusu takiej sytuacji jest przyjmowane jako ulga i rozrywka zarazem" - powiedziała Whitmire w czasie webcastu NASA.

Niezależnie od dyskusji naukowców członkowie ekspedycji 44 którzy zjedli kosmiczną sałatę uznali ją za "doskonałą".