Choć obecnym pokoleniom ciężko to sobie wyobrazić, jeszcze 20 lat temu studenci posługiwali się tylko długopisami i robili notatki na papierze. Mimo to wielu z nich zdobyło solidną wiedzę.

Technologia cyfrowa ma obecnie znaczący udział w edukacji, a jej zalety - zwłaszcza możliwość zdalnej nauki - potwierdziła pandemia COVID-19. Nie jest jednak pozbawiona wad, zwłaszcza w przypadku zajęć dydaktycznych, które wymagają aktywności uczestników. Częste nieobecności oraz brak koncentracji ze strony tych, którzy jednak dotarli na zajęcia stały się trudne do zniesienia dla jednego z duńskich wykładowców.

"Miał wrażenie, że korzystanie przez studentów z mediów społecznościowych na laptopach i smartfonach rozprasza ich uwagę i uniemożliwia im głębszą naukę. Ostatecznie jego frustracja stała się tak wielka, że zdecydował się zablokować wszystkie ekrany w czasie konwersatoriów (zajęć podczas których studenci włączają się do dyskusji)" - wyjaśnia Katrine Lindvig, doktor habilitowany na Wydziale Edukacji Naukowej Uniwersytetu w Kopenhadze.

Dr Lindvig oraz Kim Jesper Herrmann i Jesper Aagaard z Uniwersytetu w Aarhus przeanalizowali 100 ocen studentów uczestniczących w zajęciach bez sprzętu elektronicznego.

"Studenci czuli się zmuszeni do obecności i to im odpowiadało. Kiedy nagle okazało się, że nie mogą użyć Google do znalezienia odpowiedzi lub poszerzenia wiedzy na temat konkretnego teoretyka, musieli wchodzić w interakcje i poprzez wspólną refleksję rozwijać się jako grupa. Wzrosło ich zaangażowanie i frekwencja" - wyjaśnia Katrine Lindvig.

Jej zdaniem ta poprawa ma związek ze strukturą ludzkiego mózgu. "Wiele badań sugeruje, że ludzie nie mogą tak naprawdę wykonywać wielu zadań jednocześnie. Chociaż jesteśmy w stanie przeskakiwać od zadania do zadania, zwykle powoduje to ich wolniejsze wykonywanie. Jeśli jednak stworzymy przestrzeń, w której jest tylko jedna rzecz – tutaj omawianie przypadków i teorii z innymi studentami - wtedy robimy to, w czym mózg jest najlepszy. I nasz mózg za to nagradza"- wyjaśnia.

"Uczenie się, a zwłaszcza głębokie uczenie się, polega na przemyśleniu tego, co się przeczytało, a następnie porównaniu z wcześniej nabytą wiedzą. W ten sposób można się rozwijać i myśleć inaczej, w przeciwieństwie do zwykłej nauki w celu zdania egzaminu. Omawiając teksty z innymi studentami, poznaje się różne perspektywy, co przyczynia się do osiągnięcia głębokiego uczenia się" - dodaje.

Chociaż udział w lekcjach, na których Facebook, Instagram i wiadomości tekstowe nie zmniejszają koncentracji, ma wiele zalet, są też wady. Jak wyjaśnia Katrine Lindvig, kilku studentów nie było entuzjastycznie nastawionych do odręcznego robienia notatek. "Męczyło ich to, że nie mogli później szybko przeszukiwać notatek i udostępniać ich tym, których nie było na zajęciach" - wyjaśnia badaczka.

Dlatego, jak to ujęła Lindvig, "nie wracamy do epoki kamienia łupanego". Ważny jest raczej optymalny sposób korzystania z nowych technologii. "Chodzi o określenie, jaka forma najlepiej wspiera treść i rodzaj nauki. W naszym przypadku korzystanie z urządzeń wyposażonych w ekrany były ograniczone podczas zajęć, których celem była dyskusja. Ma to sens, bo nie można zaprzeczyć, że lepiej rozmawia się, gdy ludzie patrzą sobie w oczy, a nie na ekran" – zaznacza autorka.

"Jeśli chodzi o wykłady, które mają przede wszystkim charakter jednokierunkowy, studenci mogą robić notatki na laptopach, aby czuli się lepiej przygotowani do egzaminów. Możemy też skorzystać z ekranów studentów, aby zwiększyć interakcję podczas większych wykładów. Chodzi o dopasowywanie narzędzi do zadań. Tak jak młotek lepiej niż piła nadaje się do wbijania gwoździ" - podsumowuje Lindvig.