Komary przenoszące choroby tropikalne rozprzestrzeniają się w całej Europie

Według Europejskiego Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (ECDC) w krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EU/EEA) w 2023 r. odnotowano 130 miejscowych zakażeń chorobą denga, czyli prawie dwukrotnie więcej w porównaniu do 2022 r., gdy takich infekcji było 71. To więcej niż w całym dziesięcioleciu 2010-2021, w którym w sumie zarejestrowano 73 zakażenia tą chorobą.

Jednocześnie gwałtownie wzrasta liczba infekcji wywołanych chorobą denga zawleczoną z innych regionów świata, głównie na skutek masowanej turystyki. O ile w 2022 r. było ich 1 572, to w 2023 r. ich liczba zwiększyła się trzykrotnie - do 4900. Tempo tego wzrostu się utrzymuje w pierwszych miesiącach w 2024 r. i wydaje się, że w tym roku zostanie pobity kolejny rekord.

"W Europie coraz bardziej widać, jak zmiany klimatu zmieniają warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się komarów inwazyjnych na terenach, na których dotąd nie występowały, a przenosząc takie zakażenia jak choroba denga, zagrażają coraz większej grupie ludzi" - ostrzega dyrektor Europejskiego Centrum Prewencji i Kontroli Chorób Andrea Ammon.

Coraz częściej wykrywany jest wirus Zachodniego Nilu. W 2023 r. odnotowano 713 miejscowo nabytych zakażeń tym patogenem w 123 regionach dziewięciu krajów Unii Europejskiej. A 22 ogniska tej choroby w minionym roku odnotowano po raz pierwszy; z powodu tej choroby zmarło 67 pacjentów.

Jedynym pocieszeniem jest to, że w 2022 r. było dwukrotnie więcej tych infekcji (1 133), ale autorzy raportu zaznaczają, że jednocześnie zwiększyła się liczba regionów, w których odnotowano występowanie wirusa Zachodniego Nilu. Zagrożeniem tym patogenem w Europie narasta.

Inwazyjne komary opanowują coraz więcej obszarów kontynentu europejskiego - podążają zarówno z południa na północ, jak też na zachód i wschód Europy. Przykładem jest komar tygrysi (Aedes albopictus), szybko rozprzestrzeniający się gatunek owada, przenoszący takie choroby jak chikungunya, choroba denga, żółta febra, gorączka Zachodniego Nilu oraz tzw. japońskie zapalenie mózgu.

Komar tygrysi występował na całym obszarze Azji Południowo-Wschodniej, ale wraz ze zmianą klimatu oraz wzrostem ruchu turystycznego przeniósł się do Europy i zaczął zasiedlać kolejne kraje naszego kontynentu. W Bułgarii po raz pierwszy wykryto go w 2011 r. Obecnie występuje w takich krajach europejskich jak Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, a także Austria, Niemcy, Węgry, Belgia, Czechy oraz Holandia, Słowacja i Szwecja.

Kolejny owad inwazyjny na kontynencie europejskim to komar egipski (Aedes aegypti), który początkowo zasiedlał regiony Afryki, a potem się rozprzestrzenił na wszystkie tropikalne i subtropikalne regiony świata. Ostatnio został wykryty na Cyprze oraz na Maderze. Przenosi takie choroby jak chikungunya, choroba denga i żółta febra.

Wirusa Zachodniego Nilu może przenosić tzw. komar brzęczący (Culex pipiens), gatunek przystosowany do klimatu umiarkowanego i zadomowiony w Europie. Na początku marca 2024 r. zgłoszono miejscowe zakażenie tym patogenem w Sewilli w Hiszpanii.

Choć był to jedynie pojedynczy przypadek, to specjaliści Europejskiego Centrum Prewencji i Kontroli Chorób zaznaczają w raporcie, że tak wczesna infekcja świadczy o zmianach klimatu sprzyjających komarom inwazyjnym i przenoszonym przez nie zakażeniom.