CBOS: Polacy w 2021 r. byli bardziej aktywni towarzysko i kulturalnie niż w 2020 r.

Z badania wynika, że w 2021 r. skala uczestnictwa Polaków w kulturze była większa niż rok wcześniej, ale mniejsza niż w przedpandemicznym 2019 r. 36 proc. respondentów podało, że w 2021 r. było raz lub więcej niż raz w kinie (to o 10 pkt. procentowych więcej niż w 2020 r.). Na koncercie w 2021 r. było 25 proc. (wzrost o 11 pkt.). Na wystawie, w galerii lub muzeum było 25 proc. (wzrost o 9 pkt.). W teatrze było 12 proc. (wzrost o 3 pkt.).

Podejmowanie aktywności kulturalnych – jak informuje CBOS – w dużym stopniu zależy od wieku, wykształcenia i sytuacji materialnej badanych, także od miejsca zamieszkania. Wskazuje, że na tle pozostałych wyróżniają się pod tym względem młodsi respondenci, szczególnie w wieku 18-24 lata, mający wyższe wykształcenie, ankietowani z gospodarstw domowych uzyskujących relatywnie wysokie dochody w przeliczeniu na osobę (co najmniej 3 000 zł) i zadowoleni z własnej sytuacji materialnej, a ponadto mieszkańcy miast półmilionowych i większych.

68 proc. respondentów podało, że w 2021 r. raz lub więcej niż raz było z rodziną lub przyjaciółmi w restauracji (wzrost o 13 pkt. proc. wobec 2021 r.). 63 proc. badanych podało, że urządziło przyjęcie dla grona przyjaciół i znajomych (wzrost o 7 pkt.).

W 2021 r. książkę dla przyjemności przeczytało 60 proc. ankietowanych (wzrost o 2 pkt. proc.), w tym 50 proc. więcej niż jedną. 22 proc. podało, że raz lub więcej niż raz było na imprezie sportowej (o 4 pkt. proc. więcej niż w 2020 r.). Widzowie imprez sportowych to wyraźnie częściej mężczyźni niż kobiety.

Do grona czytających książki znacznie częściej zaliczają się kobiety niż mężczyźni. Relatywnie najwięcej czytelników jest wśród mieszkańców największych miast, osób z wyższym wykształceniem, kadry kierowniczej i specjalistów, techników i średniego personelu, pracowników administracyjno-biurowych, badanych uzyskujących najwyższe dochodzi respondentów najbardziej zaangażowanych w praktyki religijne.

Również aktywnościom towarzyskim i udziałowi w imprezach sportowych sprzyja wyższy status społeczno-ekonomiczny badanych, zamieszkiwanie w największych aglomeracjach, a także młodszy wiek (poniżej 45 lat).

Wyjazd na wypoczynek w minionym roku zadeklarowało 49 proc. badanych, z czego 21 proc. więcej niż jeden wyjazd. To o 12 pkt. proc. więcej niż w 2020 r., gdy taką deklarację złożyło 37 proc. respondentów, w 2019 r. odpowiedziało tak 52 proc. Za granicą w 2021 r. było 20 proc. badanych, czyli tyle samo co w 2020 r.

Wyjazdom, zwłaszcza zagranicznym, sprzyja wyższy status społeczno-ekonomiczny badanych, zamieszkiwanie w największych miastach oraz młody wiek (w przypadku wyjazdów wypoczynkowych – poniżej 45 lat, a zagranicznych – poniżej 25 lat).

CBOS zaznaczył, że Epidemia przełożyła się również na działalność dobroczynną Polaków. W 2021 r. 63 proc. respondentów przekazało pieniądze na cele dobroczynne (o 4 pkt. proc. więcej niż w 2020 r.). 48 proc. udzieliło innym pomocy rzeczowej, przekazało na cele dobroczynne np. ubrania czy książki (o 3 pkt. proc. więcej niż w 2020 r.). 15 proc. przeznaczyło na cele dobroczynne własną pracę, usługi (tyle samo co w 2020 r.). 5 proc. pracowało jako wolontariusze (tyle samo co w 2020 r.).

9 proc. badanych podało, że uczestniczyło w 2021 r. w strajku lub demonstracji (wzrost o punkt procentowy). Jak wskazuje CBOS relatywnie więcej uczestników protestów, jest wśród najmłodszych respondentów, mieszkańców dużych i – szczególnie – największych miast, wśród osób z wyższym wykształceniem, kadry kierowniczej i specjalistów, pracowników administracyjno-biurowych, techników i średniego personelu oraz w grupie badanych uzyskujących najwyższe dochody. Wyróżniają się pod tym względem również ankietowani o lewicowych poglądach politycznych i niezaangażowani w praktyki religijne.

52 proc. badanych podało, że w 2021 r. kupiło coś atrakcyjnego i nieplanowanego (wzrost o 6 pkt. proc. wobec 2020 r.). 13 proc. podało, że w 2021 r. zaciągnęło kredyt lub pożyczkę w banku, lub innej instytucji finansowej (wzrost o punkt procentowy). 10 proc. podało, że pożyczyło pieniądze od znajomych (wzrost o 2 punkty). 5 proc. podało, że w 2021 r. pracowało za granicą (spadek o punkt procentowy wobec 2021 r.).

Jak wskazuje CBOS spontanicznym zakupom w największym stopniu, sprzyja młody wiek (poniżej 35 lat, szczególnie 18–24 lata) i te czynniki, które wiążą się z wysokim statusem społeczno-ekonomicznym: wyższe wykształcenie, wysokie dochody w przeliczeniu na osobę w gospodarstwie domowym (ponad 3 000 tys. zł). Zauważalnie wyróżniają się pod tym względem mieszkańcy największych miast, przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści oraz technicy i średni personel, a także pracownicy administracyjno-biurowi i pracownicy usług.

"Epidemia koronawirusa, związane z nią ograniczenia systemowe oraz społeczne lęki i obawy przed zakażeniem siebie i innych niewątpliwie odbiły się na codziennym życiu Polaków. Po słabszym pod wieloma względami roku 2020, w 2021 sytuacja nieco się poprawiła, nadal jednak, zwłaszcza w sferze kultury, imprez masowych i aktywności towarzyskich, uzyskane wyniki odbiegały in minus od zarejestrowanych przed epidemią" - ocenił CBOS.

Badanie przeprowadzono od 3 do 13 stycznia 2022 r. w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej 1135-osobowej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod badania: 46,4 proc. wybrało wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI); 33,1 proc. – wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI); 20,4 proc. – samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI). We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań i strukturę.