Badanie: Kobiety częściej niż mężczyźni nie chcą mieć dzieci

CBOS w kwietniowych i majowych sondażach zapytało ankietowanych o plany prokreacyjne.

Blisko połowa badanych do 40. roku życia (47 proc.) chciałaby mieć dwoje dzieci. Drugą co do częstości wskazań była odpowiedź "Troje dzieci" (18 proc.), a bardzo niewielu chciałoby mieć ich więcej (czworo lub więcej – 5 proc.).

Niemała część pytanych chciałaby mieć tylko jedno dziecko (11 proc.), a 8 proc. stwierdziło, że w ogóle nie chce mieć dzieci. Niewielka część, chciałaby mieć tyle dzieci, ile się zdarzy (5 proc.), a 4 proc. nie ma sprecyzowanego zdania na ten temat.

CBOS porównał preferencje kobiet i mężczyzn w tym zakresie. Kobiety nieco częściej niż mężczyźni w ogóle nie chciałyby mieć dzieci (10 proc. wobec 6 proc.), nieco częściej też chciałyby mieć tylko jedno dziecko (12 proc. wobec 10 proc.). Z kolei mężczyźni nieco częściej mówią o dwojgu dzieci (49 proc. wobec 46 proc.). Większą liczbę dzieci chciałby mieć praktycznie taki sam odsetek kobiet i mężczyzn (troje i więcej – 23 proc. kobiet i 22 proc. mężczyzn).

Jeśli chodzi o liczbę posiadanych dzieci, to wśród badanych w wieku 18–40 lat ponad połowa nie ma dzieci (57 proc.), zbliżone grupy ankietowanych mają jedno (17 proc.) lub dwoje dzieci (19 proc.), a troje lub więcej ma relatywnie niewielu (6 proc.).

Z porównania preferowanej i faktycznej liczby mających dzieci wynika, że jedynie 30 proc. badanych do 40. roku życia ma zaspokojone potrzeby prokreacyjne (tj. ma dokładnie tyle dzieci, ile chciałoby mieć – łącznie z niemającymi dzieci), 57 proc. ma mniej dzieci, niż by chciało, a zaledwie 1 proc. ma więcej, niż zamierzał. Co dziewiąta osoba nie ma wyraźnych preferencji w tym zakresie, odpowiadając na pytanie: "Tyle, ile się zdarzy", "Trudno powiedzieć" lub odmawiając podania odpowiedzi.

CBOS zwrócił również uwagę na grupę osób, która w ogóle nie chce mieć dzieci (8 proc. badanych w wieku 18–40 lat).

Jak wynika z badania, są to najczęściej najmłodsi respondenci w wieku 18–24 lata (13 proc.), z wykształceniem podstawowym/gimnazjalnym (17 proc.), mieszkający w największych miastach, liczących 500 tys. mieszkańców i więcej (13 proc.), o dochodach per capita wynoszących co najmniej 4 000 zł (12 proc.).

Ankietowanym z tej grupy zadano otwarte pytanie o przyczyny takiej decyzji. Badani, uzasadniając, dlaczego nie chcieliby mieć dzieci, najczęściej odwoływali się do sytuacji osobistej (55 proc.). Argumentowali, że po prostu nie chcą dzieci, nie lubią ich (18 proc.), tak odczuwają, że to jest ich sprawa osobista (10 proc.), że to zbyt duża odpowiedzialność (10 proc.).

Wśród odpowiedzi pojawiała się również wygoda i potrzeba niezależności (7 proc.) oraz odpowiedź, że na razie jest zbyt wcześnie na dziecko (7 proc.). Rzadziej pojawiały się powody jak nieheteronormatywność czy brak partnera, brak stałego związku.

Pewna część w ogóle nieplanujących potomstwa uzasadniała swoją decyzję sytuacją materialną (14 proc.). Respondenci mówili w tym kontekście o wysokich kosztach utrzymania, o inflacji, a także ogólnie o braku warunków.

_{Badania "Aktualne problemy i wydarzenia" przeprowadzono na reprezentatywnych próbach losowych dorosłych mieszkańców Polski 11–20 kwietnia 2023 r. i 8–18 maja 2023 r. W tych próbach łączna liczebność kobiet w wieku 18–40 lat wynosiła 332, mężczyzn w wieku 18–40 lat – 339, a mężczyzn w wieku 18–50 lat – 526.}