Północnoirlandzki minister wstrzymuje kontrole i zaostrza spór o protokół

Protokół północnoirlandzki jest częścią umowy o warunkach Brexitu, a stworzono go, aby utrzymać otwartą granicę między Irlandią Północną i Irlandią, gdyż jej brak uznano za warunek niezbędny do kontynuowania procesu pokojowego w brytyjskiej prowincji. W tym celu Irlandia Północna pozostała w unijnym jednolitym rynku w zakresie obrotu towarami.

Jednak to oznacza, że równocześnie powstała faktyczna granica celna między Irlandią Północną a pozostałą częścią Zjednoczonego Królestwa, a niektóre przyjeżdżające stamtąd towary, zwłaszcza produkty rolno-spożywcze, muszą być poddawane kontrolom w Irlandii Północnej, aby sprawdzić, czy są zgodne z unijnymi regulacjami.

Ponieważ ta sytuacja powoduje zakłócenia w dostawach towarów do Irlandii Północnej, brytyjski rząd i Komisja Europejska od kilku miesięcy negocjują zmiany w protokole. Nieoczekiwanie jednak wczoraj wieczorem Edwin Poots, północnoirlandzki minister rolnictwa z ramienia Demokratycznej Partii Unionistów (DUP), wydał polecenie, by od północy ze środy na czwartek wstrzymać kontrole produktów rolno-spożywczych.

DUP, podobnie jak inne partie unionistyczne, opowiada się nie za renegocjacją protokołu, ale jego całkowitym wypowiedzeniem przez brytyjski rząd. Poots wyjaśnił, że zasięgnął opinii prawnej i zgodnie z nią może zarządzić wstrzymanie kontroli.

Jednak innego zdania jest współtworząca północnoirlandzki rząd największa partia republikańska, Sinn Fein. Reprezentująca Sinn Fein zastępczyni pierwszego ministra (premiera) rządu północnoirlandzkiego rządu Michelle O'Neill zarzuciła DUP granie na pokaz i dodała, że jest to próba "bezprawnej ingerencji w prawo krajowe i międzynarodowe". O łamaniu prawa międzynarodowego mówił też wczoraj wieczorem minister spraw zagranicznych Irlandii Simon Coveney.

Decyzja Pootsa o wstrzymaniu kontroli zapewne skomplikuje zaplanowane na dzisiaj kolejne rozmowy w sprawie zmian w protokole, które prowadzić mają brytyjska minister spraw zagranicznych Liz Truss i wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Marosz Szefczovicz.