Naukowcy z UK: Trzmiele coraz bardziej narażone na skutki zmian klimatu

Analiza skrzydeł tych owadów ze zbiorów brytyjskich instytucji wskazuje na oznaki stresu związanego z coraz gorętszymi i bardziej wilgotnymi warunkami.

Oprócz ustalenia, co miało związek ze stresem u trzmieli w przeszłości, badanie może pomóc w przewidywaniu, kiedy i gdzie dojdzie do zwiększenia poziomu stresu i potencjalnego spadku liczebności populacji trzmieli w przyszłości - sugerują naukowcy.

Badacze z Imperial College London i Natural History Museum opublikowali dwie prace analizujące brytyjskie populacje trzmieli.

Pierwsza z nich dotyczyła kształtów ciała osobników trzmieli pochodzących z 1900 roku. Wykorzystując obrazy cyfrowe, badacze przyjrzeli się asymetrii skrzydeł trzmieli jako wskaźnikowi stresu. Wysoka asymetria - bardzo różnie ukształtowane prawe i lewe skrzydła - wskazywała, że owady doświadczyły stresu w trakcie rozwoju - czynnika zewnętrznego, który wpłynął na ich normalny wzrost.

Przyglądając się czterem gatunkom trzmieli z Wielkiej Brytanii, zespół badaczy znalazł dowody na to, że poziom stresu wzrastał wraz z postępem stulecia, począwszy od jego dolnej granicy z około 1925 roku.

Dalsza analiza, opublikowana w "Journal of Animal Ecology", wykazała, że każdy z badanych gatunków wykazywał konsekwentnie wyższy wskaźnik stresu w drugiej połowie wieku. Oceniając warunki klimatyczne w roku pozyskania owadów, zespół stwierdził, że w gorętszych i bardziej wilgotnych latach trzmiele charakteryzowały się większą asymetrią skrzydeł.

W drugim badaniu, opublikowanym w "Methods in Ecology & Evolution", badacze z powodzeniem przeanalizowali genomy ponad stu okazów muzealnych trzmieli, pochodzących sprzed ponad 130 lat. Po raz pierwszy na populacji owadów zastosowano metody typowe dla badań nad mamutami wełnistymi i ludźmi pierwotnymi.

Oprócz uzyskania nowego genomu referencyjnego, zespół wykorzysta te dane do zbadania, jak genomy trzmieli zmieniały się w czasie, co pozwoli zrozumieć, jak całe populacje przystosowały się - lub nie - do zmieniających się środowisk.

Trzmiele, bliscy kuzyni pszczoły miodnej, są często niedocenianymi owadami, choć ich znaczenie dla zachowania bioróżnorodności jest ogromne. Potrafią zapylać rośliny w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, wprawiać kwiaty w "wibracje" i dotrzeć do takich, które omijają pszczoły.

Jak podkreślają naukowcy, są to owady szczególnie istotne dla obszarów klimatu umiarkowanego, bowiem właśnie w tym rejonie Ziemi, zwłaszcza w wyższych szerokościach geograficznych, zapylają kwiaty i rośliny pyłko- i nektarodaje, czyli spełniają bardzo ważną funkcję ekosystemową dla przyrody i dla ludzi.