Czy pracodawca w UK może wystawić złe referencje?

Poza regulowanymi stanowiskami w sektorze usług finansowych w Wielkiej Brytanii nie ma faktycznego wymogu, aby firmy wystawiały referencje, gdy pracownik odchodzi. Wiele z nich po prostu potwierdza, czy ktoś był przez nie zatrudniony i jakie były daty zatrudnienia.

Istnieją jednak zasady dotyczące tego, co poprzedni pracodawcy mogą, a czego nie mogą robić lub mówić. Na przykład referencje nie mogą wprowadzać w błąd co do pracownika, a zdarzają się sytuacje, w których należy ujawnić pewne negatywne informacje.

Emma Cocker, starsza współpracowniczka w zespole ds. zatrudnienia w Lawrence Stephens, wyjaśnia: "Jeśli osoba udzielająca referencji udzieli informacji, która jest myląca, może ponieść odpowiedzialność za zaniedbanie - zarówno wobec nowego pracodawcy, jak i pracownika. Ponadto, jeśli osoba udzielająca referencji świadomie podaje fałszywe informacje z zamiarem, aby odbiorca na nich polegał, będzie ona ponosić odpowiedzialność wobec odbiorcy za roszczenie cywilne o oszustwo ze strony nowego pracodawcy".

Iffi Wahla, współzałożyciel globalnej sieci rekrutacyjnej Edge, twierdzi, że niektórzy pracodawcy boją się wystawiać negatywne oceny swoim byłym pracownikom ze względu na potencjalne konsekwencje prawne.

"Prawda jest taka, że ​​niektórzy pracownicy po prostu nie spełniają oczekiwanych standardów lub mogli spowodować problemy, o których przyszli pracodawcy muszą wiedzieć. Jednakże pracodawcy muszą upewnić się, że ich referencje są oparte na faktach i nie są pod wpływem osobistych uprzedzeń lub bezpodstawnych oskarżeń" - tłumaczy Wahla.

Oto, co pracodawca może i czego nie może powiedzieć o byłych pracownikach oraz jakie mamy prawa, jeśli otrzymamy złe referencje.

Kiedy pracodawca może wystawić negatywne referencje?

Referencje muszą być prawdziwym odzwierciedleniem historii pracy pracownika. Niektórzy pracodawcy po prostu potwierdzają tylko daty zatrudnienia w referencjach. Istnieje jednak wymóg bycia uczciwym, co może oznaczać ujawnienie negatywnych informacji.

"Od dawna panuje mit, że pracodawca nie może wystawić negatywnych referencji. To po prostu nieprawda. Prawo dotyczące referencji, opracowane przez orzecznictwo, stanowi, że referencje muszą być prawdziwe, dokładne i że pracodawca ma uzasadnione podstawy, aby tak sądzić. W tym celu z pewnością można wystawić negatywną ocenę czyjejś pracy" - podkreśla Nick Hawkins, prawnik ds. zatrudnienia w Knights.

Są sytuacje, w których pracodawcy mogą być zmuszeni wystawić referencje zawierające negatywne informacje o pracowniku, na przykład jeśli dopuścił się on oszustwa lub nieuczciwych działań.

"Nieumieszczenie tych informacji w referencjach może wywołać mylne wrażenie co do charakteru i wiarygodności pracownika. Ważne jest jednak, aby upewnić się, że wszelkie zawarte negatywne informacje są prawdziwe, dokładne i oparte wyłącznie na faktach, a nie na osobistej opinii lub uprzedzeniach, świadomych lub nieświadomych" - wskazuje Kate Palmer, dyrektor ds. usług pracowniczych w dziale kadr i doradztwa prawnego Peninsula.

Kwestie prawne

Pracodawcy muszą wziąć pod uwagę kilka aspektów prawnych, wystawiając referencje. Z jednej strony chodzi o dokładność i rzetelność, aby nie wprowadzać w błąd przyszłego pracodawcy i nie narażać firmy na roszczenia prawne o oszustwo.

Istnieje jednak również ryzyko, że pracownik zakwestionuje referencje i wniesie pozew prawny o zniesławienie lub dyskryminację. Dlatego pracodawcy muszą uważać, by nie sprawiać "mylnego wrażenia".

"Referencje nie mogą być dyskryminujące, a szczególną ostrożność należy zachować, wypowiadając negatywne komentarze na temat wyników, obecności lub nieobecności w pracy z powodu choroby, jeśli istnieje ryzyko, że te kwestie mogą być związane z niepełnosprawnością" - tłumaczy Andrea Thomas, partnerka ds. zatrudnienia w HCR Law.

Z kolei specjalizująca się w prawie pracy Claire Brook z Aaron & Partners, zauważa, że ​​jedną z opcji jest odmowa odpowiedzi - szczególnie gdy pracodawca uważa, że ​​musiałby wystawić komuś negatywną ocenę jego pracy.

Jak zakwestionować złe referencje?

Jeśli otrzymamy złe referencje od poprzedniego pracodawcy, usługa mediacyjna Acas radzi wykonać następujące kroki:

• poproś o kopię referencji,
• porozmawiaj z nowym pracodawcą, aby omówić jego obawy,
• zaproponuj alternatywne referencje,
• jeśli problemów nie da się rozwiązać, rozważ złożenie pozwu do sądu pracy lub sądu okręgowego.

Pracownik zazwyczaj nie dowie się o treści referencji, dopóki nie zostanie ona przekazana potencjalnemu nowemu pracodawcy.

"Chociaż pracownik może kwestionować to, co zostało o nim powiedziane, szkoda prawdopodobnie już została wyrządzona" - twierdzi Andrea Thomas.

Susan Thompson, partnerka w Simkins LLP, sugeruje z kolei, że ​​pracownik może wnieść pozew o zniesławienie, złośliwe fałszerstwo lub niedbałe oświadczenie, jeśli pracodawca wystawi nierzetelne  referencje, i może dochodzić odszkodowania za prześladowanie lub dyskryminację w sądzie pracy.

Sprawy w sądzie pracy muszą zostać wszczęte w ciągu trzech miesięcy minus jeden dzień od daty domniemanej dyskryminacji.

Można również wnieść pozew do sądu okręgowego, jeśli udowodnimy, że referencje były wprowadzające w błąd lub niedokładne i ponieśliśmy stratę - na przykład jeśli złożona nam oferta pracy została wycofana.

Oznaczałoby to jednak długi proces i zapłatę kosztów prawnych, więc warto się zastanowić, czy chcemy się stresować i ponosić koszty.

"Poza ubieganiem się o odszkodowanie finansowe pracownik niewiele może zrobić, aby zakwestionować złe referencje. Jeśli nowy pracodawca jest zniechęcony złymi referencjami, sąd nie może nakazać potencjalnemu nowemu pracodawcy zmiany zdania" - podsumowuje Andrea Thompson.

Ochrona reputacji

Najlepszą szansą na uniknięcie złych referencji jest zatem upewnienie się, że jesteśmy uważani za dobrych pracowników - dzięki temu unikniemy sporów prawnych i konfliktów w przyszłości.

"Uprzejmość, punktualność i rzetelność – to wszystko zachowania, które pracodawcy wysoko cenią. Jeśli istnieją okoliczności, które mogą mieć wpływ na naszą zdolność do przestrzegania oczekiwanych norm, takie jak bycie rodzicem lub opiekunem lub niepełnosprawność, należy je omówić ze swoim pracodawcą tak szybko, jak to możliwe, aby był świadomy wszelkich okoliczności łagodzących" - podsumowuje Emma Cocker.

Ważne jest także, aby odejść z pracy w dobrej atmosferze i poprosić o referencje, gdy nasz wkład jest jeszcze świeży w pamięci pracodawcy.