Cookie Consent by Privacy Policies Generator website
Menu

Zrób to sam: Ogród zamknięty w szkle

Zrób to sam: Ogród zamknięty w szkle
Ogród w szkle - zamknięty ekosystem, w którym rośliny radzą sobie bez dostępu wody czy powietrza z zewnątrz. (Fot. Getty Images)
Mamy rok 1960, jest Niedziela Wielkanocna. 27-letni wówczas Brytyjczyk David Latimer decyduje się na pewien eksperyment. Mężczyzną kieruje czysta ciekawość.
Reklama
Reklama

"Ojciec" ogrodu w szkle

Latimer, z wykształcenia inżynier elektryk, bierze potężny 45-litrowy gąsior po kwasie siarkowym, trochę kompostu i nasiona rośliny o nazwie trzykrotka.

Na dnie naczynia umieszcza kompost, wlewa ćwierć litra wody. Następnie wkłada nasiona trzykrotki za pomocą drutu. Na koniec uszczelnia naczynie i stawia je w kącie, do którego dociera światło słoneczne. W ten sposób pozwala matce naturze robić swoje poprzez fotosyntezę.

Po 12 latach, czyli w 1972 roku, Latimer otwiera butlę, aby podlać roślinę. Od tego czasu gąsior jest szczelnie zamknięty - bez świeżej wody i powietrza. Zapieczętowany "ogród" Davida rośnie do dziś. Jak to możliwe?

Butla przez te wszystkie lata jest odcięta od świata zewnętrznego. Dzięki magii słońca (fotosyntezie), ogród stworzył własny ekosystem. Woda i składniki mineralne krążą w obiegu zamkniętym, a obumarłe fragmenty rośliny użyźniają ziemię, pozwalając na wzrost nowych liści.

Bakterie żyjące w glebie pochłaniają tlen i wytwarzają dwutlenek węgla. To piękny przykład tego, jak natura sama może o siebie zadbać.

"Butla znajduje się niecałe dwa metry od okna, więc dostaje trochę światła słonecznego. Co jakiś czas zostaje obrócona, aby roślina rosła równomiernie. Nigdy jej (trzykrotki - przyp. red.) nie przycinałem; wydaje się, że urosła do granic możliwości butelki" - tłumaczył kilka lat temu David Latimer w rozmowie z BBC.

Kiedy w 1960 postanowił zasadzić nasiona w szklanym gąsiorze, nie przypuszczał, że zmieni się to w piękne studium przypadku samowystarczalnego, zamkniętego ekosystemu, który nazwano "najstarszym terrarium na świecie". Ale....

Skrzynka Warda

Zostajemy w Wielkiej Brytanii i jeszcze bardziej cofamy się w czasie - do XIX wieku. Zjednoczone Królestwo jest wówczas potęgą, jeśli chodzi o handel drogą morską. Co więcej, to właśnie w XIX wieku w Anglii zapanowało prawdziwe ogrodnicze szaleństwo. Pojawiło się wtedy wiele popularnych książek i czasopism o sztuce ogrodowej, a lektura była dostępna dla coraz liczniejszej grupy czytelników.

Ogrodnicy zafascynowani egzotyką sprowadzali niezwykłe okazy roślin z całego świata. 
Jednak rośliny transportowane na statkach musiały walczyć z morską wodą, brakiem światła, świeżego powietrza oraz słodkiej wody. Niewielki odsetek z nich przeżywał tę podróż. 

I wtedy pojawił się on. Brytyjski lekarz i botanik Nathaniel Bagshaw Ward (1791-1868), który w 1829 roku wpadł na pomysł zbudowania szklanych skrzyń do przewożenia roślin - znanych do dziś jako skrzynki Warda

Brytyjczyk zaobserwował, że pod szczelnie zamkniętym szkłem wytwarza się mikroklimat, który zapewnia roślinom i ich sadzonkom dłuższe życie. W XIX podróżnicy i botanicy zaczęli używać miniekosystemów, by bezpiecznie przewozić rośliny z odległych zakątków świata. 

Po kilkuset latach od tego odkrycia nadal korzystamy ze wspaniałego odkrycia Warda. Jego osiągnięcia wpłynęły na rozwój botaniki na całym świecie. Dzięki jednemu wynalazkowi, Ward pozwolił na tworzenie egzotycznych ogrodów oraz upiększanie domów nietypowymi roślinami. 

Tworzymy własny ogród w szkle!

Co jest nam niezbędne? Po pierwsze zadbajmy o szklane naczynie (koniecznie zamykane!) - jaki to ma być pojemnik, zależy od roślin, które chcemy w nim posadzić. Nie musi to wcale być naczynie o wymyślnych kształtach. Wystarczy zwykły słoik po ogórkach kiszonych, a nawet... zużyta żarówka. Oczywiście im mniejsze naczynie, tym większej precyzji i cierpliwości będzie potrzebnych do założenia ogrodu. 

Kolejnym elementem, bez którego nie stworzymy lasu w szkle, jest podłoże. Obowiązkowe są: żwir lub keramzyt, węgiel aktywowany oraz uniwersalna ziemia ogrodowa.

Każda z tych warstw pełni określoną funkcję. Umieszczany na dnie naczynia keramzyt działa jak drenaż, chroniąc rośliny przed nadmiarem wody i gniciem. Węgiel aktywowany ogranicza rozwój szkodliwych mikroorganizmów, a ziemia ogrodowa - dostarcza składników odżywczych.

Wiadomo też, że nie ma ogrodu bez roślin. Jakie nadają się do lasu w szkle? Sprawdzą się wszystkie gatunki, które lubią wilgoć. Mogą to być np.: skrzydłokwiat, bluszcz, asplenium, widliczka, fitonia, pilea, paproć, trzykrotka, asparagus czy peperomia. Gatunków nadających się do uprawy w słoiku jest znacznie więcej (zapomnijmy jednak o kaktusach).

Uwaga: Rośliny sadzone w jednym naczyniu powinny mieć zbliżone wymagania! Nie powinno też sadzić się więcej niż 3 gatunków.

Pielęgnacja bez tajemnic

Jak pielęgnować ten mały ogród? To bardzo łatwe. Las w słoiku nie wymaga bowiem dużej uwagi. Z reguły podlewa się go tylko raz - tuż po zrobieniu (używamy wody destylowanej lub przegotowanej wody z kranu). Później dobrze prowadzony las w szkle właściwie nie wymaga podlewania.

Może się jednak zdarzyć, że część wilgoci z czasem wyparuje. Jeśli więc zauważymy, że rośliny więdną, ziemia jest sucha, mchy żółkną, a na ściankach naczynia nie skrapla się woda, to znak, że ogródek trzeba podlać. Zróbmy to jednak bardzo ostrożnie, bo jeśli przedobrzymy z wodą, zaczną się kłopoty...

Kolejny problem to parowanie wewnętrznych ścianek naczynia. Wprawdzie niewielka ilość wilgoci jest zjawiskiem naturalnym, ale kiedy jest jej zbyt dużo, słoik trzeba otworzyć i wywietrzyć, aby zapobiec rozwojowi grzybów, glonów i pieśni.

Taka sytuacja dotyczy najczęściej początków uprawy, gdy ustala się równowaga wodna i biologiczna w naczyniu (pierwsze 1-2 miesiące), ale może się też zdarzyć wtedy, gdy wlejemy do naczynia zbyt dużo wody.

Z dala od ostrego słońca!

Jakie jest idealne miejsce dla ogrodu w szkle? Przede wszystkim trzymaj go z dala od bezpośrednich promieni słonecznych. Zapomnij o parapecie od południowej strony (!), bo może dojść do zagotowania lasu w słoiku. 

Zadbaj o średnie natężenie światła. Najlepiej, by las w słoiku znalazł się gdzieś w głębi mieszkania, w miejscu, gdzie dociera światło, ale nie bezpośrednio, by nie narazić mikroklimatu na zniszczenie. Masz komodę z dala od okna, a może posiadasz okno od północnej strony? Wtedy skorzystanie z parapetu i wyznaczenie tam miejsca lasowi nie będzie nadużyciem.

Warto również pamiętać, że rośliny rosną w kierunku światła. Zjawisko to nazywa się fototropizmem (pokazuje to poniższy film). Dlatego warto obracać naczynie, jak robił to David Latimer, by rośliny rozrastały się równomiernie.

Gdy szukasz miejsca na las w słoiku, warto być czułym także na potrzeby roślin umieszczonych w słoju. Każdy rodzaj rośliny potrzebuje innej ilości światła, by żyć i rozwijać się. Najmniej światła potrzebuje paproć, bluszcz czy mech (4-5 m od okna im nie straszne).

Nieznacznie więcej fittonia, alokazja czy filodendron (ok. 3 m od okna). Średniej ilości światła potrzebują ozdobne drzewka fikus, metasekwoja czy podocarpus (2 metry od okna będą OK).

Zakładanie ogrodu w szkle - krok po kroku

Krok 1. Ostrożnie napełnij naczynie żwirem lub keramzytem (2-3 cm) w celu drenażu i rozprowadź równomiernie na dnie. 

Krok 2. Rozłóż węgiel aktywny równomiernie na żwirze lub keramzycie, aby zapobiec rozwojowi pleśni w butelkowym ogrodzie. 

Krok 3. Ostrożnie nasyp ziemi ogrodowej, aby zapewnić roślinom w szkle idealną podstawę do życia.

Krok 4. Ostrożnie i równomiernie ubij ręcznie podłoże, a następnie palcami wykop 3 małe dołki (na 2 małe rośliny i mech) - na głębokość aż do keramzytu!

Krok 5. Wyjmij rośliny z doniczki i umieść je w otworach. Dociśnij ostrożnie, ale mocno ze wszystkich stron. Wskazówka: Najwyższą roślinę umieść na końcu, możliwie centralnie, aby w naczyniu było dużo miejsca na dłonie.

Krok 6. Po posadzeniu mniejszych roślin i mchu, pośrodku wykopuje się dołek, w którym umieszcza się najwyższą roślinę. Następnie dociśnij palcami ziemię przy krawędzi naczynia. W ten sposób środek słoika reprezentuje najwyższy punkt w naczyniu.

Krok 7. Za pomocą miękkiej szmatki (np. chusteczki, papierowego ręcznika) ostrożnie wyczyść wewnętrzną szybę z ziemi i brudu. W razie potrzeby nożyczkami można odciąć szczególnie wysokie pędy rośliny centralnej.

Krok 8. Za pomocą miarki odmierz 100 ml wody o niskiej zawartości wapnia i rozprowadź ją ostrożnie i równomiernie w szkle. Następnie zamknij ogród i ustaw go w jasnym, ale nie nasłonecznionym miejscu (najlepiej okno północne lub wschodnie).

Krok 9. Po około 2-3 dniach wilgoć jest równomiernie rozprowadzana w glebie. Następnie ponownie otwórz ogródek na około 24 godziny, aż wilgoć z powierzchni wyparuje. W razie potrzeby powtórz krok 10 (2-3 razy), aż szkło przestanie parować w ciągu dnia. Lekka mgiełka rano jest normalna i pokazuje, że biotop działa dobrze.

Bezobsługowe ogrody

Jak dbać o las w szkle, żeby długo pozostał atrakcyjny? Najlepiej wcale.

Kiedy będziemy zbyt często do niego zaglądać lub nadmiernie go podlewać, zaburzymy panujący wewnątrz mikroklimat.

Dlatego najważniejsze to zrozumieć funkcjonowanie ogrodu w szkle. Życie mikrobiologiczne wewnątrz lasu w szkle jest kluczowe, bo warunkuje ono obieg materii a co za tym idzie długowieczność ogrodu. Właśnie dlatego mówi się, że lasy w słoiku stają się bezobsługowe.

Źródła:

  • "World’s Oldest Terrarium - Sealed Bottle Ecosystem by David Latimer – Only Watered Once in 53 Years", biologicperformance.com;
  • "How do I create a JAR bottle garden? Step-by-step instructions for JAR series", Daniel Schöneberg - greeneryliving.com;
  • "The Wardian case: Botany game changer" - Katie Avis-Riordan, kew.org;

Twoja ocena:

Już zagłosowałeś!

Aktualna ocena: 5.67 / 6

Czytaj więcej:

Jesienna sztuka przetrwania

Malownicze ruiny w Lamphey

Reklama
Reklama

Waluty


Kurs NBP z dnia 28.03.2024
GBP 5.0474 złEUR 4.3191 złUSD 4.0081 złCHF 4.4228 zł
Reklama

Sport


Reklama
Reklama