Brexit: Wakacje w UE, podróż z kotem i ceny w sklepach od 1 stycznia

Jak Brexit bez umowy wpłynie na ceny żywności w brytyjskich sklepach? 

Ponad jedna czwarta żywności konsumowanej w Wielkiej Brytanii jest produkowana w UE. Obecnie żywność ta nie podlega podatkom importowym, zwanym cłami.

To, co stanie się po zmianie przepisów 1 stycznia, zależy od tego, czy Wielka Brytania zawrze umowę handlową z UE. Jeśli tak będzie, import może być kontynuowany bez płacenia ceł. Jeśli zabraknie porozumienia, kraje UE będą traktowane tak samo jak każdy inny kraj, z którym Wielka Brytania nie ma umowy.

Wielka Brytania określiła cła, które będzie pobierać od produktów pochodzących z takich państw. Niektóre są niższe niż te, które były wcześniej pobierane od krajów spoza UE, więc niektóre ceny mogą spaść. Jednak produkty mięsne, mleczne, a także owoce i warzywa pochodzące z UE po raz pierwszy byłyby narażone na wysokie cła.

Sklepy prawdopodobnie przeniosą część lub całość tych kosztów na klientów w postaci wyższych cen. Tesco twierdzi, że brak umowy może spowodować wzrost rachunków za żywność o 5 proc.

Zmiany w związku z Brexitem oznaczają również więcej papierkowej roboty związanej z importem i eksportem, a także różne regulacje, których należy przestrzegać. To też kosztuje, więc ceny żywności mogą nadal rosnąć, nawet jeśli nie zostaną wprowadzone cła importowe.

Jak Brexit wpłynie na podróż za granicę ze zwierzętami?

Paszporty dla zwierząt domowych wydane w Wielkiej Brytanii (ale nie w Irlandii Północnej) nie będą ważne w przypadku podróży do UE od 1 stycznia 2021 r. Od tej daty będzie obowiązywał nowy system.

Brytyjskie zwierzęta domowe w UE będą musiały posiadać świadectwo zdrowia zwierząt (AHC), o które można starać się u weterynarza od 22 grudnia. AHC będzie ważne przez cztery miesiące i należy je uzyskać 10 dni przed podróżą.

Zgodnie z nowymi przepisami, zwierzę będzie też musiało być prawidłowo oznakowane (mikrochip), posiadać ważne szczepienie przeciwko wściekliźnie i być leczone przeciwko echinococcus multilicaris (rodzaj tasiemca).

Zwierzęta podróżujące z Wielkiej Brytanii będą również musiały mieć AHC, aby wjechać do Irlandii Północnej. Jednak psy czy koty z Irlandii Północnej nadal będą mogły korzystać z "unijnego paszportu" podczas podróży do UE lub Wielkiej Brytanii.

Jako Polak, który mieszka na Wyspach od 10 lat i ma zapewniony status osiedleńca, w jakiej kolejce paszportowej będę musiał stanąć na lotnisku, wracając do Wielkiej Brytanii?

Obywatele UE mieszkający i pracujący w Wielkiej Brytanii mają prawo ubiegać się o status osiedleńca, o ile zrobią to przed końcem czerwca 2021 r. (burmistrz Londynu oraz Home Office radzą nie czekać z tym do ostatniej chwili i aplikować do 31 grudnia br.). Zapewniony "settled status" oznacza, że podróż do i z Wielkiej Brytanii w 2021 roku nie powinna być zakłócona.

Obecnie obywatele Australii, Kanady, Japonii, Nowej Zelandii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Singapuru i Korei Południowej, którzy posiadają paszport biometryczny, mogą korzystać z elektronicznych bramek po przybyciu do Wielkiej Brytanii.

Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych podało, że od 1 stycznia obywatele UE, EOG i Szwajcarii również będą mogli korzystać z bramek elektronicznych na lotniskach, a także z istniejących systemów kolejkowania. Zasady te mają jednak podlegać przeglądowi.

Czy Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EHIC) wciąż będzie ważna?

Karta EHIC (w Polsce znana jako EKUZ) uprawnia obywateli UE do opieki medycznej, jeśli zachorują lub ulegną wypadkowi w jakimkolwiek kraju członkowskim, a także w Szwajcarii, Norwegii, Islandii i Liechtensteinie.

Jednak wydane w Wielkiej Brytanii karty EHIC stracą ważność po 1 stycznia 2021 r. Wyjątkiem są karty osób, które uzyskały status osoby osiedlonej - ich prawa w tym zakresie są zagwarantowane ustawą i wciąż będą one mogły korzystać z EHIC, o ile ją posiadają.

Rząd Wielkiej Brytanii radzi wszystkim Brytyjczykom i Europejczykom bez "settled status", aby przed każdą podróżą do krajów UE wykupili prywatne ubezpieczenie zdrowotne. W przeciwnym razie mogą być zmuszeni do opłacenia astronomicznych rachunków za uzyskaną pomoc medyczną. 

Brytyjski rząd oświadczył, że prowadzi obecnie negocjacje ze stroną unijną, aby umożliwić niektórym brytyjskim podróżnym (turystom czy osobom podróżującym służbowo) dostęp do darmowej służby zdrowia. W sprawie tej nie zapadły jeszcze jednak żadne wiążące decyzje.

Jak brak umowy wpłynie na rodzinne wakacje Brytyjczyków np. na Lanzarote?

Właściciele paszportów, ważnych jeszcze nawet przez 15 miesięcy, zostaną na granicy odprawieni z kwitkiem, jeśli Wielka Brytania opuści UE bez porozumienia. Powód? Do niedawna przedłużony brytyjski paszport mógł obowiązywać nawet przez 10 lat i 9 miesięcy. Jednak - w przypadku Brexitu bez umowy - te dodatkowe 9 miesięcy przestaną już być akceptowane w strefie Schengen.

Mogą też pojawić się inne ograniczenia dotyczące podróży. Od 1 stycznia Wielka Brytania nie będzie już traktowana jako część UE, a brytyjscy obywatele mogą nie mieć możliwości odwiedzania krajów członkowskich, z wyjątkiem ważnych powodów. Dzieje się tak z powodu koronawirusowych ograniczeń nałożonych na podróżnych z większości krajów spoza UE.

Wspólnota mogłaby podjąć decyzję o zwolnieniu Wielkiej Brytanii z tych zasad lub Hiszpania mogłaby stworzyć z Wielką Brytanią specjalny "korytarz podróżny", umożliwiający podróżowanie bez ograniczeń.

Obywatele Wielkiej Brytanii muszą również zadbać o ubezpieczenie podróżne, ponieważ karty EHIC nie będą już ważne (patrz wyżej).