Sunak: "Kryzysowa sytuacja gospodarcza w UK dopiero się zaczęła"

"Nasza kryzysowa sytuacja zdrowotna jeszcze się nie skończyła. A nasza kryzysowa sytuacja ekonomiczna dopiero się zaczęła" - oświadczył Sunak, przedstawiając w Izbie Gmin ogólny plan wydatków na rok finansowy 2021/22, zaczynający się w kwietniu przyszłego roku. Z powodu niepewności związanej z pandemią, ogólny plan wydatków zastąpił na razie pełny budżet, który zazwyczaj przedstawiany jest pod koniec roku kalendarzowego.

Sunak przekazał, że brytyjski PKB zmniejszy się w tym roku o 11,3 proc., co będzie największym spadkiem od ponad 300 lat. W przyszłym roku wzrost gospodarczy wyniesie 5,5 proc., w 2022 r. - 6,6 proc. i dopiero w czwartym kwartale 2022 r. PKB wróci do poziomu sprzed pandemii. W kolejnych latach wzrost będzie już znacznie niższy - 2,3 proc. w 2023 r., 1,7 proc. w 2024 i 1,8 proc. w 2025 r. W efekcie w 2025 r. brytyjska gospodarka będzie o 3 proc. mniejsza niż prognozowano w marcu tego roku.

Bezrobocie, które w okresie trzech miesięcy do września wynosiło 4,8 proc., osiągnie szczyt w drugim kwartale 2021 r., gdy jego stopa sięgnie 7,5 proc. W liczbach bezwzględnych oznacza to wzrost liczby bezrobotnych o niemal milion osób - z 1,62 mln do 2,6 mln, choć jest to niższy wzrost niż OBR przewidywał latem. W związku z tym Sunak zapowiedział utworzenie programu pomocy dla ok. 1 mln osób, pozostających bez pracy od ponad roku, w jej znalezieniu. Na ten cel rząd zamierza w ciągu najbliższych trzech lat przeznaczyć 3 mld funtów.

Sunak dodał, że kwota pożyczek, zaciągniętych przez rząd w obecnym roku finansowym, czyli do marca 2021 włącznie, sięgnie 394 mld funtów, co odpowiada 19 proc. PKB i będzie najwyższą sumą w czasach pokoju. W przyszłym roku finansowym ma ona jednak spaść do 164 mld, a w kolejnych ustabilizować się na poziomie ok. 100 mld funtów.

Wzrost pożyczek jest spowodowany podjętymi przez rząd działaniami w odpowiedzi na pandemię. Jak poinformował Sunak, całkowita kwota wydana w tym roku na ten cel sięgnie 280 mld funtów. W przyszłym roku rząd planuje wydać kolejne 55 mld, w tym m.in. 18 mld na szczepionki, testy i środki ochrony osobistej i 3 mld na zwiększenie budżetu publicznej służby zdrowia.

Sunak podkreślił, że rosnące zadłużenie kraju na dłuższą metę jest sytuacją niemożliwą od utrzymania, w związku z tym ogłosił dwa budzące kontrowersje, choć spodziewane, posunięcia. Po pierwsze, zamrożone zostaną w przyszłym roku pensje pracowników sektora publicznego z wyjątkiem służby zdrowia. Po drugie, zawieszone zostanie zobowiązanie do przekazywania co najmniej 0,7 proc. PKB na pomoc zagraniczną.

Sunak zapowiedział natomiast utworzenie "funduszu wyrównywania szans" o wartości 4 mld funtów, z którego mają być finansowane lokalne projekty, takie jak naprawa infrastruktury, budowa czy utrzymanie placówek kultury, co ma pomóc w wyrównywaniu poziomu życia pomiędzy poszczególnymi regionami kraju.

Zwraca natomiast uwagę fakt, że w prognozach gospodarczych i planach wydatków Sunak ani razu nie wspomniał o skutkach kończącego się 31 grudnia okresu przejściowego po Brexicie, w tym w szczególności o zagrożeniach związanych z brakiem porozumienia z UE o przyszłych relacjach. OBR szacuje, że jeśli nie zostanie ono zawarte, wzrost brytyjskiego PKB zmniejszy się w przyszłym roku o 2 punkty proc.