Rebelia prawego skrzydła Partii Konserwatywnej. Przyszłość premiera Sunaka znów niepewna

Wczoraj wieczorem Izba Gmin głosowała nad poprawkami do rządowego projektu ustawy w tej sprawie, w tym dwiema złożonymi przez reprezentantów prawego skrzyła konserwatystów. To, że wszystkie poprawki - zarówno te dwie, jak i kilka złożonych przez opozycję, zostaną odrzucone, było niemal pewne.

Powstało jednak pytanie: jak wielu posłów z Partii Konserwatywnej zagłosuje przeciw własnemu rządowi?

Pierwszą z tych dwóch poprawek poparło, wbrew stanowisku rządu, 60 posłów konserwatystów, drugą - 59. To największa wewnątrzpartyjna rebelia przeciw Sunakowi od kiedy został on premierem.  Oznacza ona, że jeśli przynajmniej połowa posłów w głosowaniu nad całym projektem ustawy również się mu sprzeciwi, to projekt zostanie utrącony.

W konsekwencji powróci więc kwestia wewnątrzpartyjnego wotum nieufności dla Sunaka jako lidera.

Brytyjski premier stoi teraz przed trudnym dylematem - czy ulec żądaniom prawego skrzydła i prowadzić do projektu zmiany, czy też uznać, że był to blef i rebelianci ostatecznie dojdą do wniosku, że lepiej jest poprzeć niedoskonały projekt, który daje jednak szanse na rozpoczęcie deportacji nielegalnych imigrantów - niż utrącić projekt, co grozi tym, że deportacje nie ruszą wcale.

Pierwsze rozwiązanie grozi, że po zaostrzeniu projektu nie poprze go centrowa frakcja konserwatystów, a bez jej głosów projekt również nie przejdzie. Drugie - że prawe skrzydło partii wcale nie musi blefować i to, że znajdzie się przynajmniej 29 posłów, którzy go nie poprą, jest zupełnie realnym scenariuszem.

Na szali stoi polityczna wiarygodność Sunaka, bo publicznie mówił on, że chce, by pierwsze samoloty z nielegalnymi imigrantami wyleciały do Rwandy na wiosnę, a sprawa ta jest obecnie najważniejszym tematem dla wyborców Partii Konserwatywnej.

Brytyjski rząd zawarł w kwietniu 2022 r. umowę z władzami Rwandy, licząc, że perspektywa szybkiej deportacji do tego kraju będzie zniechęcała kolejne osoby przed podejmowaniem prób nielegalnego przedostania się do Wielkiej Brytanii.

Zgodnie z umową, do Rwandy mogliby być wysyłani wszyscy nielegalni imigranci ubiegający się o azyl, niezależnie od ich narodowości. Tam byłyby rozpatrywane ich wnioski o azyl i jeśli mieliby podstawy do jego przyznania, otrzymywaliby go - ale w Rwandzie, a nie w Wielkiej Brytanii.

Jednak choć z tytułu umowy Wielka Brytania przekazała Rwandzie do tej pory 240 mln funtów, nie udało się tam wysłać jeszcze ani jednej osoby. Uniemożliwiły to najpierw apelacje składane przez prawników nielegalnych imigrantów, a później interwencja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który nakazał brytyjskim sędziom zbadanie, czy plan deportacji jest zgodny z prawem.

Sprawa ostatecznie trafiła do brytyjskiego Sądu Najwyższego, który w połowie listopada orzekł, że nie jest, gdyż istnieje ryzyko odsyłania przez Rwandę ubiegających się o azyl do krajów pochodzenia, zatem nie może być ona uważana za bezpieczny kraj trzeci.

W odpowiedzi na te obiekcje na początku grudnia Wielka Brytania zawarła z Rwandą nową umowę, która to uniemożliwia, a rząd złożył projekt ustawy stwierdzającej, że Rwanda jest bezpiecznym krajem trzecim i pozwalającej na niestosowanie niektórych zapisów brytyjskiej ustawy o prawach człowieka.

Miał to być kompromis akceptowalny zarówno dla umiarkowanego skrzydła partii, które nie chce, by Wielka Brytania wycofywała się z krajowych i międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony uchodźców oraz prawego skrzydła, które chciało, by projekt w odniesieniu do spraw azylowych nie uwzględniał całej ustawy o prawach człowieka, a także zawierał dodatkowe uprawnienia do odrzucania skarg na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.