Raport: System więziennictwa w Anglii już trzy razy był o krok od załamania

System więziennictwa był pod presją przeludnienia i znajdował się "w kryzysie" między jesienią 2023 a latem 2024 roku, ale rząd Rishiego Sunaka odmówił redukcji liczby więźniów do "następnego przewidywalnego momentu krytycznego".

Jak wynika z raportu, byli ministrowie i urzędnicy "wyrażali frustrację, a czasem złość" z powodu braku poparcia dla planu zapobiegania kryzysom i podejrzewali, że było to celowe działanie gabinetu Sunaka.

25-stronicowy dokument opisujący sytuację służby więziennej, która utrzymuje się na poziomie prawie 97,5% obłożenia, ukazuje się w momencie, gdy system wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych ma znów stać się tematem gorących dyskusji pomiędzy rządem a parlamentem.

Analiza, zlecona w lutym przez ministrę sprawiedliwości Shabanę Mahmood, szczegółowo opisała twierdzenia, że biuro Sunaka czekało z podjęciem działań, aż więzienia będą na skraju wytrzymałości – ku konsternacji niektórych ministrów.

"Chociaż ministrowie resortowi byli przekonani do połowy 2023 roku, że jakaś forma przedterminowego zwolnienia jest zarówno konieczna, jak i pilna, wymagało to zgody premiera, która nadeszła dopiero, gdy system był w ciągu trzech dni od potencjalnego załamania" - czytamy w raporcie.

Alex Chalk, ówczesny minister sprawiedliwości, apelował o wprowadzenie od połowy 2023 roku programu przedterminowego zwolnienia dla więźniów, którzy otrzymali standardowe wyroki o charakterze określonym, ale nie uzyskał żadnego poparcia.

Po ogłoszeniu wyborów powszechnych w maju 2024 r. Sunak zwołał nadzwyczajne posiedzenie COBRA, aby omówić "powołanie się na nadzwyczajne uprawnienia" w celu przedterminowego zwolnienia więźniów w przypadku załamania się systemu.

Rząd Sunaka trzykrotnie skorzystał z programów przedterminowych zwolnień, wykorzystując uprawnienia umożliwiające zwolnienie ze względów humanitarnych.

W październiku 2023 roku Chalk ogłosił plany zwolnienia więźniów 18 dni przed terminem w ramach okresu obowiązywania nadzorowanego aresztu, który później przedłużono do 35, a następnie 70 dni. W ramach programu zwolniono ponad 13 000 osób.

Jednym z pierwszych działań Partii Pracy po utworzeniu rządu w zeszłym roku było ogłoszenie planu zwalniania przestępców ze standardowymi, określonymi wyrokami po odbyciu 40% kary.

Komentując raport, który był przygotowywany pod kierownictwem Anny Owers - Naczelnej Inspektor Więziennictwa Jej Królewskiej Mości w latach 2001-2010 - ministra Mahmood stwierdziła, że "obnaża on haniebny sposób, w jaki poprzedni konserwatywny rząd zarządzał naszymi więzieniami".

"W ciągu 14 lat nasi poprzednicy stworzyli mniej niż 500 cel, zwolnili ponad 10 000 więźniów przed terminem pod osłoną tajemnicy i niezliczoną ilość razy doprowadzili nasze więzienia na skraj całkowitego upadku" - podsumowała szefowa Ministerstwa Sprawiedliwości.