Projekt ustawy o pomocy uchodźcom z Ukrainy: PESEL, możliwość pracy, ochrona zdrowia i edukacja

Rada Ministrów przyjęła wczoraj projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z rosyjską inwazją na teren tego państwa, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Projektowana specustawa ureguluje kwestie związane z legalnością pobytu Ukraińców w Polsce. Zgodnie z projektem, pobyt Ukraińców, którzy przybyli do Polski po ataku Rosji na Ukrainę i zadeklarowali zamiar pozostania w Polsce, będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy, licząc od 24 lutego.

Projektowane przepisy uregulują też kwestie przedłużenia pobytu Ukraińcom, którzy byli już legalnie w Polsce przed atakiem Rosji na Ukrainę. Terminy m.in. ważności wizy krajowej czy zezwoleń na pobyt, które przypadają po 24 lutego, zostaną przedłużone do 31 grudnia 2022 r.

Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski będą mogli również po potwierdzeniu tożsamości otrzymać numer PESEL. Rozwiązania projektu przewidują również ułatwienie Ukraińcom korzystanie z usług cyfrowych - będą oni mogli m.in. założyć Profil Zaufany, otrzymają także dokument Diia.pl w ramach aplikacji mObywatel.

Ukraińcy, których pobyt w Polsce zostanie zalegalizowany, będą mogli podjąć w Polsce pracę, uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej oraz edukacji; ustanowiona ma zostać także instytucja opiekuna tymczasowego, reprezentującego małoletniego obywatela Ukrainy, który pozostał bez opieki osób dorosłych. Ukraińcy będą mieli również prawo do pewnych świadczeń społecznych.

Każdy obywatel Ukrainy legalnie przebywający w Polsce będzie miał też zagwarantowany dostęp do publicznego systemu ochrony zdrowia, na tych samych zasadach, co obywatele polscy. Narodowy Fundusz Zdrowia zapłaci za każde świadczenie medyczne dla obywatela Ukrainy w publicznej służbie zdrowia. Finansowanie tych świadczeń będzie zagwarantowane z budżetu państwa. Z kolei Ukraińcy posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki lub położnej, będą mogli otrzymać zgodę na wykonywanie zawodu w Polsce.

Ukraińscy uczniowie oraz studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Także ukraińscy nauczyciele akademiccy będą mogli zostać zatrudnieni na polskich uczelniach. Osoby bez polskiego obywatelstwa, które posiadają wystarczającą znajomość języka polskiego, będą również mogły otrzymać stanowisko nauczyciela, w celu wsparcia uczniów, którzy nie znają polskiego. W szkołach będą mogły także zostać powołane dodatkowe oddziały, mające zapewnić edukację dla obywateli Ukrainy.

Jak poinformowało Ministerstwo Finansów, Ukraińcy w Polsce zostaną zwolnieni z podatku od otrzymanych darowizn. Zwolnieniu będzie podlegała dowolna forma pomocy - od osób prywatnych, firm, organizacji poza rządowych, zwolnienie nie będzie także ograniczone kwotowo. Preferencja podatkowa w tej sprawie będzie obowiązywać od 24 lutego do 30 czerwca 2022 r. Przybywający z Ukrainy będą również zwolnieni z podatku dochodowego (PIT) od świadczeń uzyskiwanych od osób fizycznych i firm (do końca 2022).

Planowane są także rozwiązania ułatwiające pomoc Ukraińcom przez polskie firmy i osoby fizyczne. Świadczenia dla osób przyjmujących uchodźców pod swój dach będą wolne od podatku; płatnicy PIT i CIT będą także mogli wpisać pomoc Ukraińcom w koszty uzyskania przychodu.

Ustawa przewiduje również stworzenie w budżecie państwa nowej rezerwy celowej, której środki będą mogły zostać przeznaczone na realizację zadań związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy lub kosztów obsługi długu. Premier będzie mógł także podjąć decyzję o zablokowaniu planowanych wydatków w zakresie całego budżetu państwa w celu wykonania zadań z tego zakresu.