Apel do posłów o rezygnację z planów sprawdzania kont bankowych osób pobierających zasiłki w UK

Jak przypomina dziennik "The Guardian", ministerstwo pracy i emerytur (DWP) dąży do wprowadzenia przepisów umożliwiających bankom przeszukiwanie kont milionów osób otrzymujących zasiłki w celu zredukowania strat związanych z oszustwami finansowymi, sięgających obecnie 8 miliardów funtów rocznie.

Według rządowych doniesień, system ten jest bliski przyjęcia przez parlament i będzie "w pełni zautomatyzowany". Prawdopodobnie będzie on wykorzystywał sztuczną inteligencję do identyfikowania aktywności uznawanych przez DWP za budzące podejrzenia.

Rząd zaznaczył, że żadne decyzje dotyczące tego, czy wnioskodawca dopuścił się oszustwa, nie będą podejmowane na podstawie zbiorowego nadzoru, ale przypadki zakwalifikowane jako możliwe oszustwo lub błąd będą badane "w ramach standardowych procedur".

Jednak organizacje broniące praw osób korzystających z pomocy socjalnej, osób niepełnosprawnych, praw człowieka i prywatności ostrzegły ministrów, że stanowi to "bezprecedensową i nieproporcjonalną ingerencję w prawa do ochrony prywatności finansowej społeczeństwa, której skutki będą najbardziej odczuwalne dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji".

System miałby również przeszukiwać prywatne dane bankowe osób powiązanych z osobami pobierającymi zasiłki, w tym partnerów, rodziców i właścicieli nieruchomości.

Dzięki temu możliwe byłoby osiągnięcie oszczędności rzędu 360 mln funtów rocznie, co stanowi mniej niż 5% całkowitej kwoty strat spowodowanych oszustwami związanymi z pomocą socjalną - zgodnie z najdokładniejszymi wyliczeniami rządu.

Aż 42 przeróżne organizacje od Disability Rights UK, Child Poverty Action Group po Big Brother Watch wystosowały apel w piśmie skierowanym do Mela Stride'a, ministra pracy i emerytur. Ich postulaty pojawiły się w obliczu obaw, że rosnąca automatyzacja systemu świadczeń socjalnych już teraz prowadzi do pogorszenia sytuacji osób znajdujących się w trudnej sytuacji.

Jak wynika z analizy ekspertów za ubiegły rok, 350 osób otrzymujących najniższe wynagrodzenia codziennie zgłaszało skargi dotyczące błędów w systemie wypłat zasiłków, co prowadziło do trudności finansowych i powodowało silny stres.

Jeszcze w 2022 r. Krajowe Centrum Audytu ostrzegało, że algorytm DWP wykorzystywany do wykrywania nadużyć w systemie przyznawania Universal Credit może "generować nieobiektywne dane", które "mogą nieumyślnie utrudniać dostęp do zasiłków uczciwym osobom". Tymczasem w 2023 r. rząd rozszerzył stosowanie automatycznego wykrywania oszustw.

Zdaniem Susannah Copson, specjalistki ds. prawnych i politycznych w organizacji Big Brother Watch, decyzja o wprowadzeniu tego rozwiązania będzie "poważnym uderzeniem w prawo do prywatności mieszkańców UK".