"The New Statesman": Starej Europy już nie ma, inicjatywę przejmują Wielka Brytania i Polska

Jak wskazuje, inwazja Rosji na Ukrainę zburzyła dotychczasowy porządek w Europie, w tym wewnątrz Unii Europejskiej, która miała wspólne przywództwo Francji i Niemiec, przy czym Francja odgrywała dominującą rolę w kwestiach wojskowych i dyplomatycznych, a Niemcy - gospodarczych. 

Dodaje, że ramy prawne opierały się na prymacie prawa UE w państwach członkowskich, co doprowadzało do znacznych napięć zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie Europy, przejawiających się z jednej strony wystąpieniem z UE Wielkiej Brytanii, a z drugiej sprzeciwem Polski i Węgier w kwestiach społecznych.

"Status quo opierał się na porozumieniu w sprawie eksportu gazu z Rosji do Niemiec, przede wszystkim za pośrednictwem gazociągu Nord Stream. Berlin i Moskwa ponownie trzymały los Europy Środkowej w swoich rękach. Niemieckie interesy gospodarcze były dominujące, częściowo dlatego, że UE nie opracowała własnej jednolitej strategii wojskowej. To właśnie sprawiło, że status Ukrainy był tak zapalny. Jej integracja z UE lub NATO nie leżała w interesie Niemiec. Będąc jedyną poważną gospodarką przemysłową w UE, która opierała się na imporcie taniej energii z Rosji, podważyłoby to ich interesy gospodarcze" - wyjaśnia Glasman.

Zwraca uwagę, że inwazja na Ukrainę przeniosła punkt ciężkości ze sfery gospodarczej na wojskową, w której Niemcy były zarówno słabsze, jak i której były bardziej niechętne, zaś Francja podzielała tę niechęć. Konfrontacja militarna z Rosją spowodowałaby przesunięcie siły i zasobów do NATO, co doprowadziłoby do odrodzenia się wpływów USA i Wielkiej Brytanii w Europie.

"W dyskursie akademickim i w elitach politycznych powszechnie zakładano, że Brexit doprowadzi do marginalizacji Wielkiej Brytanii w Europie i konsolidacji osi francusko-niemieckiej w UE. Stało się wręcz przeciwnie. Po inwazji na Ukrainę Wielka Brytania zajęła jednoznaczne stanowisko udzielania militarnego i politycznego wsparcia oblężonemu państwu ukraińskiemu" - zauważa prof. Glasman.

"Podczas gdy Stany Zjednoczone oferowały prezydentowi Wołodymyrowi Zełenskiemu azyl, Wielka Brytania natychmiast przekazała broń i przewodziła zachodnioeuropejskiej reakcji politycznej, wprowadzając bezprecedensowy szereg sankcji gospodarczych wobec Rosji. Wyglądało, że Brexit wzmocnił swobodę działania w czasie wojny. Równolegle Polska przewodziła reakcji Europy Wschodniej. Otworzyła swoje granice dla uchodźców i przekazała broń. Sojusz między Polską a Wielką Brytanią przekształcił NATO i UE" - ocenia.

Dodaje, że do tej brytyjsko-polskiej koalicji dołączyły państwa bałtyckie, a także Finlandia i Szwecja, które porzuciły politykę neutralności, co odizolowało Niemcy w Europie Północnej. W efekcie też Stany Zjednoczone zaczęły dostarczać Ukrainie potężniejsze uzbrojenie i dzielić się informacjami wywiadowczymi.

"W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy wojny prezydent Emmanuel Macron prowadził rozmowy telefoniczne z Władimirem Putinem, podczas gdy Niemcy niechętnie dostarczały cokolwiek więcej niż hełmy. Polski rząd publicznie krytykował Niemcy, posuwając się nawet do żądania reparacji za szkody gospodarcze z czasów II wojny światowej" - zauważa autor.