"Paranoiczne" zapiski króla Henryka VIII odkryte w angielskiej bibliotece

"To nie jest coś, czego moglibyśmy się spodziewać. Zwykle myślimy o Henryku VIII, że był bardzo pewny siebie i autorytarnie sprawował władzę, ale w tych konkretnych adnotacjach widzimy, że był wyraźnie niepewny i zaniepokojony" – przyznała w rozmowie z "The Times" Micheline White, profesor literatury angielskiej na Uniwersytecie Carleton w Kanadzie, która odkryła zapiski monarchy.

Profesor White przestudiowała dwa egzemplarze "Psalms or Prayers", książki wydanej anonimowo przez szóstą żonę Henryka VIII, Catherine Parr w 1544 roku, trzy lata przed śmiercią króla. Jeden z nich, należący do króla, od dawna jest w kolekcji Eaton Hall w Cambridgeshire.

Drugi był do tej pory nieznany naukowcom. Odkryła go właśnie prof. White w zbiorach biblioteki w Wormsley (Buckinghamshire). Badaczka jest przekonana, że ten egzemplarz też należał do Henryka VIII. Świadczą o tym właśnie zapiski na marginesach, które rozszyfrowała.

Te notatki to tzw. manikuły – odręcznie naniesione znaki w kształcie dłoni z wyciągniętym wskazującym palcem, które mają wyróżnić szczególnie ważne fragmenty. Podobne oznaczenia są w innych księgach, o których wiadomo, że należały do króla - m.in. we wspomniany egzemplarzu "Psalms or Prayers" z Elton Hall, ale także w zbiorze tekstów biblijnych "Collectanea satis copiosa" z 1530 roku i kompendium teologicznym Marulića z 1487 roku "Evangelistarium".

"Egzemplarz z biblioteki w Wormsley ma takie same oznaczenia, dlatego twierdzę, że istnieją dobre powody, by sądzić, że zostały one wykonane przez Henryka" - stwierdziła profesor White w swojej analizie opublikowanej w magazynie "Renaissance Quarterly".

W egzemplarzu "Psalms or Prayers" z Wormsley znajduje się osiem manikuł, a także trzy "koniczyny" – wzór złożony z trzech kropek, również używany do zaznaczania godnych uwagi sentencji. Pojawiają się one obok wersetów, w których modlący zwraca się do Boga, by oddalił od niego swój gniew, gdyż kara boska czyni go słabym i stopniowo zabija. Zaznaczone fragmenty są też prośbą o miłosierdzie i o to, by Bóg go nie opuszczał.

Zdaniem profesor White, wyróżnione ustępy to te, które były dla króla ważne i do których chciał wracać, gdyż wyraźnie mają związek z jego stanem zdrowia, który pogorszył się w 1544 roku. Henryk przez większą część życia był otyły, a w ostatnich latach cierpiał na chroniczne bóle głowy, owrzodzenie nóg, dnę moczanową i był ogólnie niesprawny.

"W maju 1544 roku ambasador cesarski, Eustachy Chapuys, powiedział Świętemu Cesarzowi Rzymskiemu, że oprócz wieku i wagi Henryk ma najgorsze nogi na świecie, ale nikt nie odważy się mu tego powiedzieć. Henryk mógł być powściągliwy na temat swoich medycznych problemów przed poddanymi i sojusznikami wojskowymi, ale na marginesach książki Carherine Parr konfrontował się z nieprzyjemnymi faktami. Był z nadania boskiego królem Anglii, jednak jego starzejące się, grzeszne ciało było słabe i chore - i chociaż był przekonany o słuszności swoich czynów, wierzył również, że Bóg zesłał na niego chorobę za karę i może go opuścić" - stwierdziła profesor White.

Luksusowo wydane egzemplarze "Psalms or Prayers" Catherine Parr były rozprowadzane jako prezenty w ramach wojennej kampanii Henryka VIII przeciwko Francji. Czytając tę książkę w obliczu międzynarodowych i wewnętrznych konfliktów, Henryk czuł, że musi prosić Boga o mądrość i przewodnictwo.