Cookie Consent by Privacy Policies Generator website
Menu

Powrót do przeszłości: Zezwolenia na pobyt i wizy do Wielkiej Brytanii dla Polaków

Powrót do przeszłości: Zezwolenia na pobyt i wizy do Wielkiej Brytanii dla Polaków
Wniosek o status osoby osiedlonej można złożyć za pomocą aplikacji na urządzenia mobilne.
Chociaż na miesiąc przed planowaną datą opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię wciąż nie wiadomo, na jakich zasadach ma się to odbyć, brytyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych (Home Office) od listopada ub. roku wprowadza w życie program rejestracji obywateli krajów UE mieszkających na terenie Wielkiej Brytanii, w tym Polaków.
Reklama
Reklama

Status osoby osiedlonej

Aby zapewnić sobie możliwość mieszkania i pracy w Wielkiej Brytanii po 31 grudnia 2020 roku, mieszkający na Wyspach Polacy będą musieli zarejestrować się w systemie elektronicznym i uzyskać pozwolenie na pobyt. Osoby, którym uda się wykazać co najmniej pięcioletni pobyt w Wielkiej Brytanii, będą mogły otrzymać status osoby osiedlonej (settled status). Polacy, którzy zamieszkują na Wyspach krócej, będą mogli otrzymać status tymczasowy (pre-settled status).

Po spędzeniu w Wielkiej Brytanii pięciu lat posiadacze statusu tymczasowego będą mogli wystąpić o status osoby osiedlonej. W praktyce settled i pre-settled status to odpowiedniki zezwolenia na pobyt na czas nieokreślony (Indefinite Leave to Remain) i zezwolenia na pobyt na czas określony (Limited Leave to Remain), znanego Polakom, którzy wyemigrowali do Wielkiej Brytanii przed naszym wejściem do Unii Europejskiej.

Dwa nowe zezwolenia na pobyt skierowane do obywateli krajów UE będą gwarantowały szereg praw. Status osoby osiedlonej umożliwi prawo stałego pobytu i pracy w Wielkiej Brytanii, dostęp do publicznej służby zdrowia (National Health Service), prawo do edukacji, dostęp do funduszy publicznych oraz prawo do ubiegania się o wizę rodzinną dla bliskich krewnych po opuszczeniu przez Wielką Brytanię UE (w przypadku zawarcia porozumienia, po okresie przejściowym).

Jeśli jednak Polak, który jest posiadaczem statusu osiedlonego wróci do Polski, będzie mógł go utracić. Brytyjski parlament podejmie decyzję w sprawie okresu, który może zostać spędzony za granicą. Strony internetowe brytyjskiego rządu informują o pięciu latach z rzędu, natomiast osoby, które już otrzymały ten status w fazie testowej rejestracji, są informowane o dwuletnim okresie.

Status tymczasowy będzie gwarantował nieco mniej praw niż status osoby osiedlonej, prawdopodobnie nie umożliwi występowania o wizę rodzinną. Jego posiadacze będą mogli mieszkać poza Wielką Brytanią przez dwa lata, jednak, jeśli planują ubiegać się o status osoby osiedlonej, będą musieli utrzymać pięcioletnią ciągłość, która pozwoli na maksymalnie 6-miesięczną nieobecność w Wielkiej Brytanii za rok.

Do złożenia wniosku o status osoby osiedlonej za pomocą aplikacji na urządzenie mobilne konieczne jest posiadanie paszportu biometrycznego – aplikacja pobiera z niego informacje.

Główną podstawą przyznania statusu osoby osiedlonej jest długość pobytu w Wielkiej Brytanii. Status ten będzie przyznawany osobom, którym uda się wykazać nieprzerwane pięć lat, więc na przykład Polacy od dawna kursujący między Polską a Wielką Brytanią mogą nie otrzymać nowego statusu.

Za „nieprzerwane pięć lat” będzie uważany pięcioletni okres, w którym w danym roku cudzoziemiec nie wyjechał z Wielkiej Brytanii na dłużej niż pół roku. Jak podaje strona internetowa gov.uk, dłuższa, maksymalnie roczna, nieobecność w pięcioletnim okresie będzie usprawiedliwiona jedynie w niektórych sytuacjach, takich jak urodzenie za granicą dziecka, poważna choroba czy praca za granicą. Długość pobytu na Wyspach weryfikowana będzie za pomocą numeru ubezpieczenia społecznego (National Insurance number); innymi słowy, w praktyce sprawdzany będzie okres płacenia podatków.

O status osoby osiedlonej powinni wystąpić także małżonkowie obywateli Wielkiej Brytanii oraz rezydenci posiadający zaświadczenie o rezydenturze ("UK permanent residence document"). Mogą, acz nie muszą robić tego osoby, które posiadają zezwolenie na pobyt na czas nieokreślony (indefinite leave to remain). Polacy posiadający obywatelstwo brytyjskie nie będą oczywiście ubiegali się o status osoby osiedlonej.

Składanie wniosku o status osoby osiedlonej

Brytyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych umożliwi rejestrację za pomocą aplikacji na smartfon i tablet. Aplikacja służy do wypełnienia pierwszej części rejestracji: podania danych osobowych, odczytania danych zapisanych w paszporcie biometrycznym, zeskanowania twarzy aplikanta i wykonania fotografii. Po przejściu tych kroków, on-line wypełnimy drugą część wniosku, gdzie zostaniemy poproszeni o podanie adresu zamieszkania, numeru ubezpieczenia oraz o odpowiedzi na pytania o długość pobytu w Wielkiej Brytanii, inne obywatelstwa, karalność oraz zaangażowanie w działalność terrorystyczną, zbrodnie wojenne oraz organizacje ekstremistyczne.

Od listopada zeszłego roku realizowana jest faza testowa aplikacji. Rejestracja jest teraz płatna i wynosi 65 funtów dla dorosłych i połowę tej stawki dla dzieci do 16. roku życia. Brytyjska premier zapowiedziała jednak rezygnację z pobierania opłaty, nie będzie ona wymagana od osób rejestrujących się po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE, a tym, którzy już zapłacili, pieniądze będą zwrócone.

Obecnie appka niezbędna do wypełnienia pierwszej części wniosku dostępna jest tylko na urządzenia z systemem Android, które posiadają funkcję Komunikacji Bliskiego Zasięgu (Near-Field Communication, NFC), niezbędną do pobrania danych z paszportu biometrycznego. Rejestracja zostanie w pełni uruchomiona 30 marca 2019 roku i powinna być także dostępna na iPhone’y. Urządzenia z zainstalowaną aplikacją będą udostępniane dla celów rejestracji osobom nieposiadającym smartfona.

Aplikacja dostępna jest niestety wyłącznie w języku angielskim, więc mieszkający w Wielkiej Brytanii Polacy nieznający angielskiego mogą mieć z zarejestrowaniem kłopot. Osoby, które nie zarejestrują się elektronicznie, będą mogły przesłać dokument pocztą do brytyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. Osoby posługujące się jedynie dowodem osobistym będą mogły złożyć wniosek po pełnym uruchomieniu rejestracji pod koniec marca. Polacy nieposiadający paszportu ani dowodu osobistego nie będą mogli się zarejestrować.

Nowy status nie dla wszystkich

Także inne grupy mogą mieć problem z rejestracją i otrzymaniem statusu osiedlonego. Znajdą się wśród nich na przykład osoby, które nie posiadają numeru ubezpieczenia. Inne dokumenty akceptowane przez Home Office na dowód długości pobytu to na przykład roczny wyciąg z banku czy zaświadczenie o płaceniu podatku lokalnego (council tax).

Osoby, które nie pracowały w Wielkiej Brytanii, nie mogą wykazać stałych dochodów i nie są zarejestrowane jako płatnicy podatków, mogą mieć problem z wykazaniem długości pobytu. Potencjalnie największą taką zbiorowością mogą być kobiety, które wyjechały do Wielkiej Brytanii bez zamiaru podjęcia pracy i na przykład „na pełen etat” prowadziły dom i opiekowały się dziećmi lub innymi członkami rodziny.

Inną zbiorowością, dla której otrzymanie zezwolenia na pobyt może okazać się wyzwaniem, będą osoby karane w przeszłości - zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i za granicą. Jedno z pytań zadawanych podczas rejestracji brzmi „Czy kiedykolwiek byłeś: * karany za przestępstwo kryminalne, * aresztowany lub oskarżony o wykroczenie, w sprawie którego toczy się postępowanie lub oczekujesz na nie. Dotyczy to wykroczeń w Wielkiej Brytanii i każdym innym kraju”.

Aplikacja na urządzenie mobilne skanuje twarz osoby składającej wniosek o status osoby osiedlonej.

Wszyscy rejestrujący się będą też sprawdzani w brytyjskim rejestrze skazanych. Wnioski byłych więźniów o status osoby osiedlonej będą rozważane co najmniej pięć lat po opuszczeniu zakładu karnego.

Instruktarz dla pracowników ministerstwa spraw wewnętrznych precyzuje, że powinni kierować następujące przypadki do Immigration Enforcement, agendy ministerstwa zajmującej się wykonywaniem prawa emigracyjnego: skazani osadzeni w ciągu ostatnich pięciu lat, niezależnie od długości kary, skazani na co najmniej 12 miesięcy za jedno przestępstwo, osoby, które mieszkają w Wielkiej Brytanii mniej niż pięć lat, a w ciągu trzech lat otrzymały trzy wyroki lub więcej.

Nawet współcześnie - zgodnie z brytyjską interpretacją unijnego prawa - takie osoby mogą być deportowane z Wielkiej Brytanii, potencjalnie rejestracja może takie osoby narazić na deportację lub status rozważanego do deportacji. Wnioski osób, w sprawie których obecnie toczy się postępowanie deportacyjne (to również głównie przypadek skazanych i byłych skazanych), mogą być odrzucone.

Twardy Brexit

Kluczowe znaczenie będzie miało, czy Wielka Brytania opuści UE na podstawie porozumienia, czy czeka nas „twardy Brexit”. W porozumieniu uchwalonym przez Radę Europy w listopadzie 2018 roku i później odrzuconym w brytyjskiej Izbie Gmin zapisany był okres przejściowy trwający do końca 2020 roku. W tym przypadku obywatele krajów UE będą mogli imigrować do Wielkiej Brytanii bez konieczności ubiegania się o wizy czy pozwolenia na pracę jeszcze w trakcie okresu przejściowego.

Według tego scenariusza osoby, które zamieszkały w Wielkiej Brytanii przed końcem okresu przejściowego, będą mogły wystąpić o status osoby osiedlonej aż do końca czerwca 2021, chociaż polski MSZ przekonuje Polaków do jak najszybszej rejestracji, aby mieć czas na ewentualne odwołanie od decyzji odmownej. Zapis o okresie przejściowym i nowych przepisach dotyczących statusu osoby osiedlonej nie budził kontrowersji w brytyjskim parlamencie, należy więc się spodziewać, że jeśli Theresie May uda się zmienić porozumienie w sprawie opuszczenia UE, w tych kwestiach będzie ona miała podobne brzmienie jak umowa z 25 listopada 2018 roku.

W przypadku „twardego Brexitu” możemy jednak spodziewać się innego scenariusza. Brak porozumienia nie będzie zakładał okresu przejściowego, zgodnie z towarzyszącą negocjacjom z przedstawicielami UE zasadą „nic nie jest ustalone, dopóki wszystko nie jest ustalone”. Home Office zapowiedziało, że program rejestracji potrwa do 31 grudnia 2020 roku. Jak informuje ministerstwo do spraw wyjścia z UE, osoby, które przyjadą do Wielkiej Brytanii po 29 marca 2019 roku, nie będą mogły wziąć udziału w programie rejestracji.

Wizy i pozwolenia na pobyt i pracę

W 2021 roku Wielka Brytania zapowiada także wprowadzenie nowego systemu imigracyjnego, który obejmie obywateli krajów Unii Europejskiej. Konieczne będzie ubieganie się o pozwolenie na podjęcie pracy w Wielkiej Brytanii, możliwość jego otrzymania zależeć będzie od posiadanych kwalifikacji i liczby punktów za nie przyznanych.

Nie wiadomo jednak jeszcze, jakie dokładnie będą zasady nowego programu - jasne jest, że jeśli do Brexitu dojdzie, najpóźniej w 2021 roku w Wielkiej Brytanii skończy obowiązywać zasada swobodnego przepływu osób, w tym polskich obywateli.

Wiza nie będzie potrzebna w przypadku wyjazdów turystycznych i pobytów trwających do 3 miesięcy (w tym czasie nie będzie jednak można podejmować w Wielkiej Brytanii pracy). Dłuższe pobyty na Wyspach będą wymagały od obywateli UE pozwolenia na pobyt. Wystąpienie o trzyletnie pozwolenie na pobyt, podobnie jak ubieganie się o status osoby osiedlonej, będzie wiązało się z kontrolą pod kątem bezpieczeństwa i niekaralności.

Wiadomo już także, że członkowie rodzin posiadaczy statusu osoby osiedlonej, z którymi relacja powstała począwszy od początku 2021 roku, będą mogli przeprowadzić się do Wielkiej Brytanii na podstawie wizy rodzinnej. Można się więc na przykład spodziewać, że wiza będzie wymagana od małżonków, jeżeli wzięli ślub po 31 grudnia 2020 roku albo od urodzonych po tej dacie dzieci.

Dr Agnieszka Radziwinowiczówna jest antropolożką społeczną, pracuje na Uniwersytecie Wolverhampton w Wielkiej Brytanii.

Artykuł powstał w wyniku realizacji projektu badawczego „Brexit and Deportations: towards a comprehensive and transnational understanding of a new system targeting EU citizens — BRAD” finansowanego z Programu Ramowego Badań i Innowacji na lata 2014-2020 HORYZONT 2020 w ramach działania Marie Skłodowska-Curie (numer grantu 786490).

This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under the Marie Skłodowska-Curie grant agreement No 786490.

Twoja ocena:

Już zagłosowałeś!

Aktualna ocena: 4.42 / 32

Reklama
Reklama

Waluty


Kurs NBP z dnia 18.03.2024
GBP 5.0343 złEUR 4.3086 złUSD 3.9528 złCHF 4.4711 zł
Reklama

Sport


Reklama
Reklama