UK, Hiszpania i KE osiągnęły porozumienie w sprawie stosunków Gibraltaru z UE

Długotrwałe negocjacje zostały sfinalizowane podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, Jose Manuela Albaresa i Davida Lammy’ego, oraz komisarza ds. handlu Marosza Szefczovicza.

W wyniku porozumienia Gibraltar ma dołączyć do strefy Schengen, a fizyczna granica między "Skałą" a Hiszpanią (hiszp. verja) oraz kontrole graniczne zostaną zniesione. Ma to ułatwić codzienne funkcjonowanie około 15 tys. hiszpańskich pracowników transgranicznych i 10 tys. mieszkańców Gibraltaru.

Podwójne kontrole, unijne i brytyjskie, mają za to obowiązywać w porcie i na lotnisku w Gibraltarze. W imieniu UE kontrole będą prowadzone przez hiszpańską policję, co media hiszpańskie określają jako sukces rządu w Madrycie.

Kluczowym punktem w drodze do porozumienia miało być usunięcie Gibraltaru z unijnej listy krajów terytoriów "wysokiego ryzyka" w zakresie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Sukcesu negocjacyjnego pogratulowała Szefczoviczowi szefowa KE Ursula von der Leyen. Według niej porozumienie "zabezpiecza integralność (strefy) Schengen i jednolitego rynku, zapewniając jednocześnie stabilność, pewność prawną i dobrobyt w regionie".

W środowym spotkaniu uczestniczył również premier Gibraltaru Fabian Picardo.

"Historyczne porozumienie w sprawie Gibraltaru stało się faktem" – napisał na platformie X minister spraw zagranicznych Hiszpanii Jose Manuel Albares.

Lammy skomentował podpisanie umowy, pisząc, że "udało się znaleźć praktyczne rozwiązanie, które gwarantuje suwerenność, miejsca pracy i wzrost gospodarczy (Gibraltaru – przyp. red.)". Jego zdaniem do tej pory "gospodarka i codzienne życie mieszkańców Gibraltaru były zagrożone".

Premier Hiszpanii Pedro Sanchez nazwał porozumienie korzystnym dla obywateli i stosunków dwustronnych z Wielką Brytanią, ale podkreślił, że nie oznacza ono "rezygnacji z hiszpańskich roszczeń do przesmyku i zwrotu Gibraltaru".

Hiszpania zgłasza roszczenia do Gibraltaru, znajdującego się od 1713 r. pod jurysdykcją brytyjską na mocy traktatu z Utrechtu. Strony podkreśliły wczoraj, że kwestie dotyczące suwerenności "Skały" nie były przedmiotem negocjacji.

W ostatnich latach w okolicach Gibraltaru dochodziło do incydentów pomiędzy jednostkami morskimi Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, w tym okrętami marynarek wojennych obu państw.

W listopadzie 2023 r. hiszpańskie media zareagowały negatywnie na wizytę w Gibraltarze księżniczki Anny z brytyjskiej rodziny królewskiej. Część prasy uznała pojawienie się księżniczki na gibraltarskich targach książki za "brytyjską prowokację".