Manchester Museum z najważniejszą nagrodą Europejskiego Muzeum Roku 2025

Europejska Nagroda Muzealna Roku (EMYA) to najważniejsze i najbardziej prestiżowe doroczne wyróżnienie wśród europejskich muzeów. Nagroda powstała w 1977 roku pod auspicjami Rady Europy. Jest przyznawana przez Europejskie Forum Muzealne (European Museum Forum). Celem tego wyróżnienia jest dostrzeżenie najcenniejszych wydarzeń w europejskich muzeach i zachęcanie ich do wprowadzania innowacji.

Ceremonia wręczenia nagrody zakończyła kilkudniową doroczną konferencję EMYA, która w tym roku odbywała się w Białymstoku. Gospodarzem tego wydarzenia było miejscowe Muzeum Pamięci Sybiru, które w ubiegłym roku otrzymało prestiżową Nagrodę Muzealną Rady Europy, która jest częścią EMYA.

Prestiżowa nagroda EMYA trafiła do Manchester Museum, które - jak napisano w uzasadnieniu - "odnowiło się, poprawiło dostępność i stworzyło nowe miejsce, aby wzmocnić więzi społeczne i promować dialog międzykulturowy".

Podkreślono, że uniwersytecka instytucja pełni rolę nie tylko w działalności akademickiej, ale także m.in w sferze odpowiedzialności społecznej. Wymieniono, że brytyjskie muzeum skupiło się na współpracy z lokalnymi społecznościami i diasporami, by móc intepretować i pokazywać swoją kolekcję z różnych perspektyw.

W ramach EMYA przyznano też kilka innych nagród. Nagroda Meyvaert Museum Prize za działania na rzecz zrównoważonego rozwoju środowiskowego powędrowała do szwajcarskiego Muzoo z La Chaux-de Fonds. Laureatem nagrody Silletto Prize za działania budujące zaangażowanie społeczności zostało Alvor Lifeboat Interpretation Centre Museum Portimao w Portugalii.

Nagrodę Muzeum Portimao Prize za wyjątkową gościnność, inkluzywność i budowanie poczucia przynależności przyznano tureckiemu Istanbul Museum of Modern Art. Nagrodę Kenneth Hudson Award a odwagę instytucjonalną i uczciwość zawodową otrzymała Nini Sanadiradze z Union of Tbilisi Museums (Gruzja).

W ramach EMYA przyznano także siedem wyróżnień. Dostały je: Museum Ovartaci z Aarhus w Danii, Korsak's Museum of Ukrainian Modern Art z Łucka, Isbank Museum od Painting and Sculpture w Istanbule w Turcji, The House od Music Hungary (Budapeszt, Węgry), Vien Museum ( Wiedeń, Austria), Maria Callas Museum (Ateny, Grecja) i Arnhem Museum (Arnhem, Holandia).

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska powiedziała na uroczystości, że muzea nie są "magazynami sztuki". "One nie są i nie mogą być tylko miejscami pokazywania artefaktów i dzieł sztuki. Muszą aktywnie uczestniczyć w życiu społeczności również lokalnych, regionalnych albo globalnych. Dają dostęp do przeszłości, opowiadają historię teraz i projektują przyszłość" - podkreśliła minister.

Dodała, że nagrody EMYA to rozpoznawalna marka "odpowiedzialności i nowoczesnego myślenia o roli muzeów", a nominowane do nagrody muzea to miejsca, które budują naszą tożsamość, tworzą kulturę, która włącza i jednoczy.

Do tegorocznej nagrody nominowane były 42 muzea z 18 krajów - w tym pięć z Polski.

W 2026 r. EMYA odbędzie się w Bilbao w Hiszpanii, gdzie jest siedziba tegorocznego laureata Muzealnej Nagrody Rady Europy - House of te Basque Language.