Ewa jest ofiarą gaslightingu

Dlaczego Ewa zaczęła podejrzewać, że jest ofiarą gaslighteningu? Jej matka zawsze poddawała w wątpliwość jej odbieranie świata i odczuwanie emocji.

Podczas kłótni uderzała w czuły punkt, wyzywając swoją córkę od najgorszych, a później mówiła, że to się nigdy nie wydarzyło, że nigdy nie użyła takiego a takiego słowa i kwitowała całe zajście stwierdzeniem: „Bo ty jesteś za bardzo emocjonalna”, albo „Jesteś po prostu przewrażliwiona”.

W innych sytuacjach zawsze wypierała się tego co powiedziała, albo nadawało temu inne znaczenie, próbując załagodzić sytuację.

Co to jest gaslighting?

Gaslighting - tak nazwano w pewnym artykule najokrutniejszą i najbardziej wyrafinowaną formę przemocy. To nie jest snobistyczna maniera lub niedbałość językowa, wplecione angielskie słowo, odmienione przez przypadki. W języku polskim to słowo po prostu nie istnieje, nie ma na to określenia, choć ta forma przemocy nie jest niczym nowym.

Określenie gaslighting zostało zapożyczone z tytułu sztuki Patricka Hamiltona z 1938 roku „Gas light” i z adaptacji filmowej o tym samym tytule, z 1944 z Ingrid Bergman.

Bohaterką jest Paula, której mąż chcący uzyskać dostęp do jej fortuny i ukryć swoją kryminalną przeszłość, zaczyna manipulować nią w okrutny sposób, wmawiając jej, że widzi i słyszy rzeczy, które nie wydarzyły się w rzeczywistości, na przykład zapala lampy gazowe i wmawia żonie, że widzi je tylko ona. Bohaterka traci pewność siebie i zaczyna wierzyć w swoją niepoczytalność.

Jest to jedna z form przemocy psychicznej, psychologiczna manipulacja, który sprawia, że ofiara traci pewność co do własnej oceny świata i swojej osoby. Manipulant poddaje w wątpliwość uczucia, przekonania. Manipulator stara się przekonać swą ofiarę, że to co czuje, myśli a nawet widzi, jest wytworem jej wyobraźni. Sprawia, że ofiara zaczyna w to wierzyć i zaczyna jej się wydawać, że coś jest z nią nie tak - od niestabilności emocjonalnej do paranoi.

Manipulatorzy wyczuwają słabe strony swojej ofiary i wykorzystują tę wiedzę, podkreślając wady drugiej osoby, pod przykrywką żartu. Prowokują w ten sposób, a jeśli ofiara da się wyprowadzić z równowagi, nazywają ją niezrównoważoną.

Inną techniką tej formy manipulacji jest izolowanie ofiary od rodziny i przyjaciół, żeby łatwiej przejąć kontrolę nad jej życiem. Najczęściej powtarzane zdania przez manipulanta to: "wcale tak nie było, wymyśliłaś to sobie", "przesadzasz", "jesteś przewrażliwiona".

Tego rodzaju manipulacji używają jednostki narcystyczne, socjopaci i psychopaci. Czasem stosują ją niewierni współmałżonkowie, w obliczu podejrzeń o zdradę posądza swojego partnera o chorobliwą zazdrość i urojenia.

Czy mama Ewy stosowała tę technikę manipulacyjną? Nie możemy tego stwierdzić. Jedno jest pewne: nie była ona świadomą manipulantką. Nie manipulowała swoją córką w sposób świadomy, tak jak o robią prawdziwi mistrzowie gaslightingu. Manipulują ludźmi w określonym celu, żeby zdobyć władzę nad nimi. Działają z premedytacją przez dłuższy czas, na przemian stosując czułość, przyglądając im się z boku możemy stwierdzić, że są czuli i troskliwi, z agresją i wściekłością. Sprawiają, że ich ofiara czuje się zagubiona i bezradna.

Jay Carter, który bada to zjawisko, twierdzi, że tylko 1% ludzi stosuje celowo tę technikę, 20% używa jej nie do końca świadomie jako mechanizmu obronnego, a reszta robi to nieświadomie i sporadycznie.

Jeśli podejrzewasz, że jesteś ofiarą gaslighteningu, nie lekceważ tego. Przemoc psychiczna jest tak samo szkodliwa jak przemoc fizyczna. Pozbawia wiary w siebie i odporności psychicznej, może prowadzić do depresji. Potrzebna jest pomoc specjalisty.