Politolog: Brexit utrudnił relacje polsko-brytyjskie. Pomogła wojna na Ukrainie

Dziś mija trzecia rocznica wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, co było efektem referendum przeprowadzonego w czerwcu 2016 r., w którym za takim rozwiązaniem opowiedziało się 52 proc. głosujących.

"W kwestii unijnej strategii wynik referendum był dla Polski bardzo problematyczny, bo traciła ona kogoś, kogo postrzegała jako głównego sojusznika, kogoś, z kim chciała tworzyć przeciwwagę dla francusko-niemieckiej osi" – wskazuje prof. Szczerbiak.

"Dla Wielkiej Brytanii Polska była jednym z krajów, z którymi blisko współpracowała, ale Londyn był w stanie forsować swoją unijną agendę na różny sposób. Polska nie była centralnym punktem brytyjskiej strategii, w ten sposób jak Wielka Brytania była nim dla Polski" – dodaje.

Aleks Szczerbiak podkreśla, że Polska była w obozie tych krajów członkowskich UE, które chciały konstruktywnych negocjacji w sprawie warunków Brexitu, nie mając żadnego pragnienia "ukarania" Wielkiej Brytanii za wyjście.

"Polska pozycja była zdefiniowana przez liczącą wówczas ok. milion osób polską społeczność w Wielkiej Brytanii i kluczowe z punktu widzenia Warszawy było zachowanie ich praw, a wszystko inne było sprawą drugorzędną" - wyjaśnia.

Ekspert zwraca uwagę, że doszło do paradoksalnej sytuacji, w której Polska chciała budować z Wielką Brytanią przeciwwagę wobec francusko-niemieckiej osi w UE, ale w kwestii zachowania praw nabytych unijnych imigrantów całkowicie zdała się na UE, w tym zwłaszcza na Niemcy, że zostanie to właściwie ustalone w negocjacjach.

"Politycznie licząca obecnie ok. 800 tys. polska społeczność w Wielkiej Brytanii jest dla polskich bardzo ważna, bo niemal każdy w Polsce zna kogoś, kto tam wyjechał i rząd musi być widoczny, że broni tych ludzi" - dodaje prof. Szczerbiak. Przypomina sytuację, jak kilka tygodni po referendum w hrabstwie Essex zabity został obywatel Polski i po tym wydarzeniu przyjechało tam aż trzech członków polskiego rządu.

Wskazuje też na prowadzenie przez polskich polityków - ze wszystkich opcji - kampanii wyborczych w Wielkiej Brytanii - nie dlatego, że liczą tam na duże poparcie, ale bo muszą być widoczni, że o tę polską społeczność dbają.

Zwraca jednak uwagę, że nastawienie w Polsce do emigracji zarobkowej zmieniło się - o ile po 2004 r. postrzegane to było jako główna, namacalna korzyść z wejścia do UE, to teraz fakt, że wiele ludzi wyjechało i pracowało poniżej swoich kompetencji, odbierane jest jako porażka państwa, stąd też teraz władze Polski próbują zachęcać do powrotów.

"To stworzyło sytuację, w której rząd nie chce, by ludzie emigrowali, bo tworzy to luki na rynku pracy, ale też, bo jest to porażka państwa - więc ograniczenie dostępu do brytyjskiego rynku pracy jest korzystne - ale zarazem musi być widoczne, że w każdej sprawie broni Polaków w Wielkiej Brytanii. Czyli rząd chce, żeby Polacy wracali, ale by nie było to postrzegane, że wracają, bo niewystarczająco dbał o ich interesy" - wyjaśnia Aleks Szczerbiak.

Podkreśla, że po Brexicie zarówno Polska i Wielka Brytania dążyły do utrzymania dobrych relacji i to się udawało, ale w efekcie wojny na Ukrainie weszły one na zupełnie inny poziom, bo kwestie bezpieczeństwa i obronności trafiły na szczyt politycznej agendy.

"Dla Polski atrakcyjność Wielkiej Brytanii wynika z faktu, że jest ona wiarygodnym i zarazem znaczącym partnerem w kwestii bezpieczeństwa. Dostrzega zagrożenie ze strony Rosji i jest silna militarnie" - podkreśla ekspert.