UK: Poziomy toksyn w rybach prowadzą do apeli o wprowadzenie zakazu stosowania wypełnień rtęciowych

Rtęć jest silną neurotoksyną, która może uszkadzać układ nerwowy, pokarmowy i odpornościowy, a także płuca, nerki, skórę i oczy - nawet przy niskim poziomie narażenia. Jej organiczna forma, metylortęć, jest szczególnie niebezpieczna dla nienarodzonych dzieci i może przedostawać się do łańcucha pokarmowego, gromadząc się w owadach, rybach i ptakach.

Wielka Brytania pozostaje w tyle za resztą świata w kwestii wycofywania wypełnień rtęciowych w stomatologii. 43 kraje już zakazały stosowania amalgamatu rtęciowego - w tym wszystkie kraje UE (od 1 stycznia 2025 r.), Norwegia, Tanzania, Uganda, Indonezja i Filipiny. Polska 

W Irlandii Północnej zakaz stosowania wypełnień rtęciowych ma obowiązywać od 2035 roku, ale w pozostałej części Wielkiej Brytanii nie planuje się go wprowadzać.

Tymczasem według nowej analizy przeprowadzonej przez Rivers Trust i Wildlife and Countryside Link, ponad 98% ryb i małży badanych w angielskich rzekach i wodach przybrzeżnych zawiera rtęć w stężeniu przekraczającym dopuszczalne normy zaproponowane przez UE, a ponad połowa z nich zawiera rtęć ponad pięciokrotnie przekraczającą zalecany poziom bezpieczeństwa.

Rtęć z wypełnień stomatologicznych przedostaje się do środowiska głównie poprzez emisje z krematoriów, które uwalniają do powietrza odparowany metal podczas kremacji osób z wypełnieniami amalgamatowymi. Rtęć osadza się następnie na lądzie i przedostaje do rzek i mórz.

Według danych Agencji Ochrony Środowiska, krematoria są drugim co do wielkości źródłem emisji rtęci do powietrza po spalaniu paliw. Elektrownie emitują około 846 kg rtęci do powietrza, następne są krematoria (593 kg), transport drogowy (228 kg), spalanie w gospodarstwach domowych (194 kg) i procesy cementowe (140 kg).

Zakaz stosowania wypełnień rtęciowych to prosty i opłacalny sposób na ograniczenie zanieczyszczenia, który pomoże oczyścić nasze rzeki i wesprzeć życie dzikiej przyrody – podkreśla Richard Benwell, dyrektor generalny Wildlife and Countryside Link.

Globalne porozumienie w tej sprawie zostanie zawarte w listopadzie – Wielka Brytania powinna przestać zwlekać i zobowiązać się do stopniowego wycofywania rtęci - dodaje.

Na zbliżającej się konwencji Minamata w sprawie rtęci, która odbędzie się w listopadzie 2025 r., rządy będą debatować nad globalnym wycofaniem amalgamatu stomatologicznego do 2030 r.

Kraje afrykańskie, takie jak Botswana i Burkina Faso, przewodzą w tym apelu, podczas gdy brytyjskie grupy naciskają na Departament Środowiska, Żywności i Spraw Wsi (Defra) o poparcie tej propozycji i przyspieszenie terminu wycofania amalgamatu w Irlandii Północnej do 2034 r.

Przewodniczący Brytyjskiego Stowarzyszenia Stomatologicznego, Eddie Crouch, nie jest jednak zwolennikiem tego pomysłu. 

Amalgamat stomatologiczny to sprawdzony i przetestowany materiał, a jego wycofanie bez okresu przejściowego doprowadziłoby do bankructwa NHS. Separatory amalgamatu są już stosowane w każdej praktyce stomatologicznej w Wielkiej Brytanii, aby ograniczyć to ryzyko. Zachęcamy krematoria do wykorzystania dostępnej technologii w tym samym celu - tłumaczy.

Zdajemy sobie sprawę, że rtęć może być szkodliwa w dużych ilościach, dlatego wprowadzono ścisłe kontrole w celu zminimalizowania wpływu na środowisko. Polityka dotycząca amalgamatu stomatologicznego jest zdecentralizowana w całej Wielkiej Brytanii i zawiera jasny nakaz ograniczenia i stopniowego wycofywania jego stosowania - wyjaśnił rzecznik rządu.