Milony obywateli UE po Brexicie mają trudności w dostępie do swoich praw i są dyskryminowani w UK

Pięć lat po opuszczeniu Unii przez Zjednoczone Królestwo ponad jedna trzecia respondentów zgłosiła, że czuje się dyskryminowana przez organy publiczne.

Jedna piąta stwierdziła, że napotkała trudności w korzystaniu ze swoich praw, w tym prawa do pracy, prawa do podróżowania do i z kraju oraz prawa do równego traktowania w usługach publicznych.

"Pięć lat po Brexicie ankiety potwierdzają nasze obecne przekonanie, że choć świadomość przysługujących praw rośnie, to nadal istnieją bariery w ich realizacji dla części obywateli. Prawdopodobnie problemy, z jakimi mierzą się obywatele UE i EOG/EFTA, będą się nadal pogłębiać i komplikować" – zauważyła Miranda Biddle, dyrektor generalna Niezależnego Organu Monitorującego (IMA).

IMA to instytucja utworzona na mocy Ustawy o wystąpieniu z UE z 2020 r., której zadaniem jest nadzorowanie przestrzegania praw obywateli do życia, pracy, emerytury oraz dostępu do opieki zdrowotnej i świadczeń społecznych.

Brexit był ogromnym wstrząsem dla 7,1 miliona obywateli UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i krajów EFTA, takich jak Norwegia, którzy uzyskali w UK status osoby osiedlonej lub tymczasowo osiedlonej.

Zapytani o to, jakie działania IMA mogłaby podjąć, aby realnie poprawić ich sytuację, ponad połowa respondentów wskazała potrzebę wsparcia w zakresie swobodnego podróżowania bez obaw i niepewności.

Wielu chciałoby także, aby IMA pomogła w zapewnieniu odpowiedniego dostępu do pomocy, gdy jest potrzebna, oraz chroniła prawa przyszłych pokoleń.

IMA prowadzi monitoring doświadczeń obywateli UE od 2021 roku, czyli od pierwszego pełnego roku poza Unią.

Z najnowszego badania obywatelskiego na rok 2025 wynika, że większość obywateli UE jest świadoma przysługujących im praw wynikających z porozumienia o wystąpieniu – prawnie wiążącego traktatu, który stanowił podstawę Brexitu.

Jednak badanie ujawniło też niepokojące braki w wiedzy, szczególnie w odniesieniu do dzieci.

Prawie 4 na 10 respondentów przyznało, że nie złożyło wniosku o status osoby osiedlonej dla swojego dziecka. Spośród nich ponad 70% uważało, że ich dziecko automatycznie ma prawo do obywatelstwa brytyjskiego.

Wielu obywateli czuło się również dyskryminowanych przez lekarzy rodzinnych (GP), szpitale, władze lokalne, Home Office lub Straż Graniczną (Border Force).

Zaledwie 61% badanych zadeklarowało zaufanie do instytucji publicznych, jeśli chodzi o ochronę ich praw – największy poziom nieufności występował wśród osób powyżej 65. roku życia.

Jedna czwarta respondentów skarżyła się, że ich kwalifikacje zawodowe – np. z zakresu księgowości czy architektury – nie są uznawane.

Komentując te dane, Home Office oświadczyło, że odniesie się do raportu po jego pełnej analizie i skontaktuje się z IMA w tej sprawie.