Ekstremalna pogoda "nową normalnością". UK wchodzi w nową erę klimatyczną

Obecnie odnotowujemy znacznie więcej bardzo gorących dni i znacznie mniej ekstremalnie zimnych nocy – informuje najnowsza analiza. Pokazuje ona, jak bardzo globalne ocieplenie, spowodowane ogromnymi emisjami gazów cieplarnianych generowanymi przez naszą cywilizację, przekształca klimat kraju.

Zmiany klimatyczne powodują więcej ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak burze i powodzie – i nieuchronnie wpływają na świat przyrody, z negatywnymi skutkami dla niektórych gatunków.

Raport koncentruje się na roku 2024, kiedy to Wielka Brytania odnotowała m.in. drugą najcieplejszą lutową temperaturę, najcieplejszy maj, najcieplejszą wiosnę, piątą najcieplejszą zimę i grudzień w historii pomiarów od 1884 roku.

Met Office podkreśla, że niektóre z tych rekordów zostały już pobite w bieżącym roku, co stanowi kolejny dowód na tendencję do występowania coraz bardziej ekstremalnych warunków pogodowych.

Tego lata wiele regionów kraju przechodzi przez trzecią falę upałów, obejmującą nie tylko południową Anglię, ale także Walię, Irlandię Północną i Szkocję.

Nie tylko cieplej, ale i bardziej deszczowo

Jako wyspa położona między rozległym Atlantykiem a kontynentalną Europą, Wielka Brytania znajduje się na styku wielu mas powietrza. To sprawia, że brytyjski klimat jest zmienny – i utrudnia dokładne mapowanie zmian klimatycznych.

Met Office przyznaje, że wzorce opadów są bardziej zmienne niż temperatury, ale zaznacza, że oprócz ocieplenia, Wielka Brytania staje się także bardziej deszczowa – szczególnie zimą. W okresie październik–marzec w latach 2015–2024 opady były o 16% wyższe niż w latach 1961–1990.

Za wszystkimi tymi zmianami stoi nieustanny wzrost średnich temperatur, napędzany przez zmiany klimatu. Globalne temperatury wzrosły już o ponad 1,3°C od czasów rewolucji przemysłowej, ponieważ ludzie wciąż emitują do atmosfery ogromne ilości dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych.

Met Office szacuje, że UK ociepla się w tempie około 0,25°C na dekadę. Okres 2015–2024 był o 1,24°C cieplejszy niż lata 1961–1990.

Jako krajowa instytucja meteorologiczna, Met Office prowadzi Central England Temperature record – najdłuższy ciągły zapis temperatury na świecie, datowany od 1659 roku. Pokazuje on, że obecne ocieplenie znacznie przekroczyło wszelkie odnotowywane temperatury od ponad 300 lat.

Nawet niewielka zmiana temperatur może znacznie zwiększyć częstotliwość i intensywność ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Dane pokazują, że to, co kiedyś było uważane za ekstremalne, dziś mieści się w granicach normy – a nowe ekstrema stają się znacznie bardziej prawdopodobne.

Met Office zauważa również, że w ostatniej dekadzie wystąpiło o 14 mniej dni z przymrozkami niż w okresie 1931–1990.

Rosnące ryzyko powodzi

Podobnie jak w ostatnich latach, powodzie i burze spowodowały największe szkody pogodowe w Zjednoczonym Królestwie w ubiegłym roku.

Seria burz, które nawiedziły UK od jesieni 2023 roku, spowodowała rozległe powodzie na początku stycznia. To sprawiło, że okres od października 2023 do marca 2024 był najwilgotniejszą zimową połową roku od ponad 250 lat.

Najciężej dotknięte powodziami regiony to wschodnia Szkocja, Derbyshire, Nottinghamshire i West Midlands – w niektórych miejscach spadło trzykrotnie lub nawet czterokrotnie więcej deszczu niż zwykle we wrześniu.

Profesor Stephen Belcher, główny analityk Met Office, podkreślił, że dowody na skutki zmian klimatycznych pokazują pilną potrzebę dostosowania się kraju do przyszłych ekstremalnych zjawisk pogodowych:

Przyroda zmienia się razem z klimatem

Zmieniający się klimat Wielkiej Brytanii nieuchronnie wpływa na świat przyrody.

Wiosna w 2024 r. nadeszła wcześniej niż wynosi średnia dla 12 z 13 odnotowanych wiosną zjawisk i była najwcześniejszą w serii od 1999 r. zarówno w przypadku pojawienia się ikry żab, jak i gniazdowania kosów.

Czas sezonowej aktywności roślin i zwierząt określany mianem fenologii jest monitorowany przez sieć wolontariuszy koordynowanych przez obywatelski w ramach projektu naukowego Nature's Calendar.

Zmiany te mogą mieć ogromne konsekwencje dla zagrożonych gatunków ssaków w UK. Owoce i orzechy dojrzewają wcześniej, co oznacza, że jesienią jest ich mniej – a to czas, gdy te zwierzęta budują zapasy tłuszczu na zimę.

W leśnym centrum badawczym Alice Holt pod Londynem prowadzi się badania, jak zwiększyć odporność drzew i lasów na przyszły klimat kraju.

Badania w Alice Holt pokazują, że jednym z gatunków dobrze przystosowanych do gorętszego i wilgotniejszego klimatu UK mogą być sekwoje nadbrzeżne z Kalifornii. Od 60 lat uprawia się tam drzewa z różnych szerokości geograficznych, by sprawdzić, jak sobie radzą.

To oznacza, że w nadchodzących dekadach najwyższe drzewa świata mogą stać się powszechnym widokiem w brytyjskich lasach.