Tysiące funtów kary grożą spóźniającym się z zapłatą podatku. Termin mija 31 lipca

Serwis konsumencki Which? stworzył krótkie opracowanie na temat tego, co samozatrudnieni powinni wiedzieć o systemie zaliczek oraz co się stanie, jeśli nie zapłacą na czas.

Czym są payments on account?

Payments on account to zaliczki na poczet rocznego podatku dochodowego (w tym składek na ubezpieczenie społeczne – National Insurance), płatne w dwóch ratach:

• pierwsza rata – do północy 31 stycznia (w tym samym czasie co złożenie deklaracji podatkowej i uregulowanie pozostałej kwoty za poprzedni rok podatkowy),
• druga rata – do północy 31 lipca.

System ten dotyczy głównie samozatrudnionych, których podatek z ostatniego rozliczenia wyniósł ponad 1 000 funtów – o ile nie zapłacili już wcześniej co najmniej 80% należnego podatku.

Zaliczki obowiązują również osoby uzyskujące dochody z najmu lub inne nieopodatkowane u źródła przychody powyżej progu ustalonego przez HMRC.

Jak obliczana jest kwota zaliczki?

Każda z dwóch rat zaliczkowych wynosi 50% podatku zapłaconego za poprzedni rok, zakładając, że w kolejnym roku poziom dochodów będzie podobny.

Przykład: jeśli 31 stycznia 2025 r. złożyłeś zeznanie podatkowe za rok 2023/24, a podatek wyniósł 5 000 funtów, w tym samym dniu musiałeś zapłacić 2 500 funtów jako pierwszą zaliczkę. Druga rata – kolejne 2 500 funtów – przypada na 31 lipca 2025 r.

Po złożeniu deklaracji za rok 2024/25, zostanie obliczona rzeczywista wysokość podatku. Jeśli zaliczki nie pokryją pełnej kwoty, będziesz musiał dopłacić różnicę do 31 stycznia 2026 r. Jeśli zapłacisz zbyt dużo – otrzymasz zwrot.

Można też złożyć wniosek o obniżenie zaliczek, jeśli dochody w danym roku się zmniejszyły. Można to zrobić:

• przez formularz SA303 wysłany do lokalnego urzędu skarbowego,
• lub online w sekcji "Reduce payments on account".

Nie trzeba załączać dowodów, że nasz podatek będzie niższy – ale jeśli się pomylimy i rzeczywisty podatek okaże się wyższy, HMRC może naliczyć odsetki od niedopłaty.

Jak zapłacić zaliczkę?

Dostępnych jest kilka metod płatności – ale HMRC nie akceptuje już płatności osobistą kartą kredytową ani wpłat w urzędach pocztowych.

Aby pieniądze dotarły tego samego lub następnego dnia, można skorzystać z przelewu Faster Payments, CHAPS, bankowości internetowej/telefonicznej, karty debetowej lub firmowej karty kredytowej. Można także zapłacić za pomocą bezpłatnej aplikacji mobilnej HMRC.

Co się stanie, jeśli nie zapłacimy na czas?

Za spóźnioną płatność w lipcu nie grozi kara £100 (tak jak za spóźnione zeznanie), ale naliczane są odsetki – obecnie 8,25%, ponieważ stawka bazowa wynosi 4,25%, a HMRC dolicza dodatkowe 4 punkty procentowe. Stawka ta może wzrosnąć po weryfikacji stóp procentowych Banku Anglii w sierpniu.

HMRC może również nałożyć kary za opóźnioną płatność:

• 5% zaległego podatku – po 30 dniach od terminu,
• 5% – po pięciu miesiącach,
• 5% – po 11 miesiącach.

Te kary są oddzielne od kar za spóźnione złożenie deklaracji. Można obliczyć ewentualną wysokość kary na stronie gov.uk.

Jak zaplanować przyszłe płatności?

Zaliczki mają pomóc w rozłożeniu ciężaru podatkowego – zamiast płacić całość do 31 stycznia, można podzielić to na dwie raty w ciągu roku. Dla nowych samozatrudnionych może to jednak być zaskoczeniem – jeśli nie przewidzieli, że zapłacą nie tylko pełną kwotę za miniony rok, ale też połowę za rok bieżący.

Najlepsza praktyka to regularne odkładanie pieniędzy – np. co miesiąc. Można też rozważyć założenie planu ratalnego (Budget Payment Plan) z HMRC, aby mieć większą kontrolę nad wydatkami.

Plan ten pozwala samodzielnie ustalić, ile chcemy wpłacać każdego miesiąca, a ewentualną różnicę dopłacić przed terminem. Informacje, jak założyć taki plan, można znaleźć na stronie HMRC.