Premier UK po publikacji rządowego raportu: Jeśli NHS ma przetrwać, musi się zreformować

Ludzie mają "pełne prawo być wściekli" - podkreślił premier Keir Starmer, komentując wspomniany raport i dodając, że służba zdrowia "albo się zreformuje, albo upadnie".

Z kolei minister zdrowia Wes Streeting ostrzegł, że NHS może "upaść", jeśli rząd nie dokona jego reformy uwzględniającej problem starzejącego się społeczeństwa, większej liczby chorych i rosnących kosztów.

Zapowiedział też, że przeznaczy większą część budżetu NHS na lekarzy pierwszego kontaktu, usługi opieki społecznej i "pomoc środowiskową" niż na szpitale, co jego zdaniem powinno pomóc w zmniejszeniu ogólnej presji na usługi opieki zdrowotnej.

Raport zewnętrzny o stanie NHS jest wynikiem dziewięciotygodniowego przeglądu przeprowadzonego przez niezależnego eksperta i chirurga NHS Lorda Darzi. Został on poproszony przez Partię Pracy, wkrótce po wyborach, o rozpoznanie nieprawidłowości w funkcjonowaniu służby zdrowia, ale do jego kompetencji nie należało opracowywanie rozwiązań.

Wyniki jego badań ukazują surowy obraz systemu, który według niego znajduje się w "krytycznym stanie" i "ma poważne trudności".

W odpowiedzi na ten stan rzeczy Keir Starmer obiecał "największe przemodelowanie NHS" od czasu jej powstania. Zapowiedział jednocześnie, że w nadchodzących miesiącach opublikowany zostanie 10-letni plan reformy służby zdrowia.

Proponuje on trzy kluczowe obszary reform: transformację w kierunku cyfryzacji NHS, przeniesienie części usług opieki ze szpitali do lokalnych społeczności oraz skoncentrowanie wysiłków na zapobieganiu chorobom.

W rozmowie z BBC Breakfast minister zdrowia Wes Streeting dodał, że podstawowa opieka zdrowotna i usługi środowiskowe będą "głównym obszarem, do którego trafią nowe pieniądze", zamiast do szpitali. Zobowiązał się również do realizacji planów z poprzedniego rządowego programu "Nowe Szpitale" - ale zaznaczył, że może to nastąpić w nieco dłuższej perspektywie czasowej.

Raport członka Izby Lordów - chirurga, który pełnił funkcję ministra zdrowia w ostatnim rządzie Partii Pracy - wskazuje, że NHS nadal zmaga się z negatywnymi skutkami pandemii i nie osiąga kluczowych celów w zakresie leczenia nowotworów, udzielania pomocy na ostrych dyżurach (A&E) i leczenia szpitalnego.

To z kolei wpływa na słabe wskaźniki przeżywalności w przypadku nowotworów i chorób serca, a także na spadające wskaźniki poziomu satysfakcji pacjentów.

W raporcie zauważono, że NHS zostało długotrwale osłabione przez politykę oszczędności z poprzednich dekad, a w szczególności brak inwestycji w nowe budynki i technologie.

Tymczasem stan infrastruktury szpitalnej uległ pogorszeniu, a szpitale dysponują mniejszą liczbą urządzeń diagnostycznych niż placówki w wielu innych krajach rozwiniętych i pozostają wiele lat w tyle za sektorem prywatnym pod względem innowacji cyfrowych.

Przyczyniło się to do spadku wydajności szpitali, a wzrost liczby pracowników nie idzie w parze ze wzrostem liczby przyjmowanych pacjentów. Oznacza to, że szpitale pochłaniają coraz większą część budżetu, podczas gdy więcej opieki powinno zostać przeniesione do społeczności.

Lord Darzi skrytykował również "katastrofalne" reformy z 2012 roku wprowadzone przez koalicyjny rząd, co doprowadziło do zachwiania struktury zarządczej w NHS i było czynnikiem odwracającym uwagę przez resztę dekady.

Stwierdzono, że wszystko to przyczyniło się do wejścia NHS w pandemię w stanie wyniszczenia, co doprowadziło do odwołania większej liczby zabiegów szpitalnych niż w jakimkolwiek innym porównywalnym kraju i powiększającej się listy oczekujących, która obecnie wynosi 7,6 miliona.

Tymczasem gwałtowny wzrost liczby pacjentów cierpiących na kilka długotrwałych chorób, takich jak cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi i choroby układu oddechowego, grozi przeciążeniem NHS wraz z rosnącym poziomem problemów ze zdrowiem psychicznym wśród młodych ludzi.

W raporcie stwierdzono, że:

• służby ratownictwa medycznego są w "fatalnym stanie" - według Royal College of Emergency Medicine, długie kolejki mogą być przyczyną nadmiarowych 14 000 zgonów rocznie,
• stan NHS nie jest wyłącznie związany z tym, co działo się w obrębie systemu opieki zdrowotnej, ale także z pogorszeniem się stanu zdrowia narodu - np. z gwałtownym wzrostem przypadków długotrwałych problemów ze zdrowiem psychicznym,
• rosnący poziom chorób zagraża koniunkturze gospodarczej, a 2,8 miliona osób nie jest w stanie pracować z powodu złego stanu zdrowia,
• UK ma wyższe wskaźniki umieralności na nowotwory niż inne kraje,
• mimo że liczba pracowników szpitali wzrosła od czasu pandemii, liczba wizyt i zabiegów nie wzrosła, ponieważ "pacjenci nie są już obsługiwani przez szpitale tak, jak powinni",
• NHS zostało pozbawione inwestycji kapitałowych, co oznacza "rozpadające się budynki", przetrzymywanie pacjentów z zaburzeniami psychicznymi w "komórkach z epoki wiktoriańskiej opanowanych przez robactwo" i "część oddziałów NHS funkcjonujących w zrujnowanych barakach".

Chociaż raport koncentrował się na NHS, Lord Darzi ostrzegł również przed "fatalnym" stanem systemu opieki społecznej, który jego zdaniem nie jest "wystarczająco doceniany ani finansowany".

Stwierdził, że rosnąca przepaść między potrzebami ludzi a dostępnością finansowanej ze środków publicznych opieki społecznej w Anglii stanowi "coraz większe obciążenie dla rodzin i NHS".