Wysokie grzywny za drobne błędy. Jak system taryf biletowych dezorientuje pasażerów kolei w UK

W mediach społecznościowych co chwilę pojawiają się kolejne doniesienia o osobach, którym sądy nakazują zapłacić setki funtów za niedopłatę do biletu na drobną kwotę.

BBC opisuje m.in. przypadek Cerys Piper, któa wyznała w rozmowie z The Bolton News, że nawet nie wiedziała, że jest ścigana za nieprawidłowe korzystanie ze zniżkowej karty kolejowej 16-25, dopóki nie skontaktował się z nią dziennikarz.

Kupiła bilet dzienny na przejazd tam i z powrotem (Anytime Day Return), aby dojechać do pracy w Wigan i skorzystała z karty zniżkowej, aby zaoszczędzić 1,60 funta z pełnej ceny biletu wynoszącej 4,80 funta.

Jednak przed godziną 10:00 te karty kolejowe nie mogą być używane do uzyskania zniżek na bilety Anytime, jeśli cena biletu jest niższa niż 12 GBP - o czym jak twierdzi pasażerka, nie wiedziała. Sąd nałożył na nią grzywnę w wysokości 462,80 funtów i jest teraz wpisana do rejestru karnego.

Głównym problemem jest system taryfowy, który zdaniem klientów jest zbyt zagmatwany i stwarza wrażenie, jakby na siłę próbowano naciągać pasażerów.

To tylko kilka z wielu utrudnień, jakie mogą napotkać pasażerowie:

• Taryfy "Anytime", z których można korzystać tylko w określonych porach dnia, w zależności od rodzaju zniżki na kartę rabatową, z którą zostały zakupione;
• Bilety do miejsca docelowego, które są ważne tylko w przypadku podróży przez określoną stację;
• Niektórzy operatorzy kolejowi umożliwiają zakup biletów u konduktora w pociągu na wybranych liniach, a na innych nie;
• Na niektórych trasach można podróżować tylko z wydrukowanymi, a nie elektronicznymi biletami.

Firmy twierdzą, że pasażerowie powinni sprawdzić zasady i przepisy, które są ogólnie dostępne do wglądu. Natomiast klienci argumentują, że nie są one wystarczająco jasne przy zakupie biletów.

Zazwyczaj odbywa się to tak, że do pasażera, który został podejrzany o uchylanie się od zapłaty za przejazd, operator kolejowy wysyła pismo.

Następnie analizuje okoliczności i podejmuje decyzję, czy wnieść sprawę do sądu o uchylanie się od płacenia za przejazd, czy o wykroczenie regulaminowe - które jest znacznie mniej groźne - czy też podjąć inne działania, takie jak zawarcie ugody pozasądowej lub całkowite umorzenie sprawy.

Organizacja Transport Focus zaapelowała do operatorów kolejowych o bardziej sprawiedliwe traktowanie pasażerów, którzy omyłkowo zapłacili zaniżoną cenę za przejazd.

"To jeden z powodów, dla których od dawna opowiadamy się za potrzebą uproszczenia taryf i systemu sprzedaży biletów.bPasażerowie muszą mieć pewność, że kary są nakładane tylko na tych, którzy na nie zasługują" - zauważył Alex Robertson, dyrektor generalny Transport Focus.

Chris Annous z organizacji badawczej More in Common twierdzi, że ich praca pokazuje, że Brytyjczycy są sfrustrowani działaniami organów publicznych, które karzą tych, którzy łamią przepisy przypadkowo.

Rząd zgadza się z tą opinią, a ministerstwo transportu obiecało "największą reformę kolei od pokoleń, w tym także uproszczenie taryf". Wśród rozważanych opcji są między innymi płatności za przejazd na zasadzie "pay as you go" i elektroniczne bilety okresowe, z których można korzystać w całej sieci kolejowej.

W raporcie opublikowanym na początku tego roku zasugerowano, że prostszy system biletowy pomógłby odzyskać zaufanie społeczeństwa do kolei i wygenerować większe przychody, które mogłyby zostać ponownie zainwestowane w sieć w celu jej ulepszenia.