Szef powiedział, że kobiety powinny zarabiać mniej od mężczyzn

- Prosi pani o podwyżkę? Ma pani tupet. Proszę sobie policzyć, ile dni nie było pani w pracy w tym roku? 
- Ale ja tylko brałam urlop bezpłatny, bo moje dzieci często chorowały.
- No właśnie. Niech się pani cieszy, że jej nie zwolniłem. A tylu zdolnych facetów czeka na pani stanowisko.

Pozycja kobiet we współczesnym świecie

Na początek chciałbym przytoczyć słowa polskiego polityka Janusza Korwin-Mikkego, wygłoszone w czasie konferencji plenarnej w Parlamencie Europejskim, na początku marca 2017 roku.

„Oczywiście kobiety powinny zarabiać mniej niż mężczyźni, bo są słabsze, mniejsze i mniej inteligentne. Muszą zarabiać mniej”. Mało tego, swoją tezę poparł następującymi argumentami. W olimpiadzie z fizyki teoretycznej w Polsce najlepsza z kobiet zajęła dopiero 800. miejsce. W pierwszej setce szachistów nie ma żadnej kobiety. To miały być główne fakty przemawiające za tym, że kobiety są mniej inteligentne niż mężczyźni i powinny być w związku z tym gorzej wynagradzane niż przedstawiciele męskiej części społeczeństwa.

Oczywiście słowa naszego polityka spotkały się z wielkim oburzeniem, nie tylko europarlamentarzystek, ale także wielu środowisk opiniotwórczych w całej Europie. Jedna z posłanek do Parlamentu Europejskiego, wywodząca się z Hiszpanii Iratxe Garcaa Perez, mocno wzburzona odpowiedziała polskiemu politykowi: „Wiem, że przeszkadza ci, że dzisiaj, my kobiety, możemy reprezentować obywateli na takich samych prawach jak ty. Będę bronić europejskich kobiet przed takimi ludźmi jak ty”.

W konsekwencji wypowiedzi Janusza Korwin-Mikkego, szef PE podjął decyzję o wszczęciu procedury przeciwko naszemu politykowi. Znając jednak różne przypadki dziwnych wypowiedzi tego pana, można by się było uśmiechnąć i potraktować jego zachowanie jako przejaw swoistego „folkloru politycznego”, ale temat jest na tyle poważny, że został już poruszony – nie tylko w PE, ale także w wypowiedziach przedstawicieli kręgów rządowych z różnych państw oraz organizacji zrzeszających pracodawców.

Dzień przed Międzynarodowym Dniem Kobiet, 7 marca 2019 roku, Komisja Europejska przedstawiła swój raport na temat równości kobiet i mężczyzn w całej Unii Europejskiej stwierdzając, że „Kobiety w UE są nadal niedostatecznie reprezentowane w polityce, ma to miejsce również w instytucjach europejskich”. Dodatkowo zauważono, że zbyt mała liczba kobiet z różnych krajów członkowskich ubiega się o mandaty europosłów. Potwierdzono, że wprawdzie zmiany tej sytuacji postępują, ale ich tempo jest zbyt wolne.

Życie zawodowe kobiet w UE

Z dostępnych publikacji wynika, że wskaźnik zatrudnienia kobiet w państwach Unii Europejskiej osiągnął wprawdzie w 2019 roku rekordowy poziom 66,4%, ale dalej w niektórych państwach Unii nastąpiło pogorszenie warunków pracy, płacy i życia kobiet. Dlatego też Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera podjęła działania na „wszystkich frontach”, w celu poprawy obecnych warunków życia kobiet w państwach UE, likwidacji różnic płacowych, zwalczania przejawów przemocy wobec kobiet, jak też ustanowienia lepszych warunków, co do równowagi pomiędzy ich życiem prywatnym i zawodowym. Wielu przedstawicieli władz UE wielokrotnie też apelowało o podjęcie działań, mających zapewnić równość traktowania kobiet i mężczyzn, we wszystkich obszarach życia.

W konsekwencji dyskusji i analizy sytuacji, władze UE zaleciły w 2019 roku Austrii, Czechom, Niemcom, Estonii, Irlandii, Włochom, Polsce i Słowacji podjęcie działań, mających spowodować zwiększenie udziału kobiet w rynku pracy. Stwierdzono także, że w niektórych państwach kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem niż w innych, bowiem ich wynagrodzenia są średnio o 16% niższe niż mężczyzn.

Mało tego, taka sytuacja przekłada się przecież wprost na wysokość wypłacanej emerytury, stanowiącej procent od zarobków. Potwierdzono także fakt, że w niektórych państwach członkowskich UE, ponad 10% starszych kobiet „nie stać na opłacenie niezbędnej opieki zdrowotnej”. Mało tego, stwierdzono, że tylko nieco ponad 6,3% stanowisk dyrektorów generalnych firm, które są notowane na giełdzie w Unii Europejskiej, jest obsadzonych przez kobiety.

Wszyscy mamy świadomość tego, że równość kobiet i mężczyzn jest jedną z podstawowych wartości przyjętych w Unii Europejskiej, a nawet jest to zapisane w postanowieniach traktatowych od samego początku istnienia tej instytucji, bo przecież już w traktacie rzymskim zostały umieszczone odpowiednie zapisy, które dotyczyły jednoznacznie, równego wynagradzania kobiet i mężczyzn. Co więc było priorytetem w polityce równości płci Unii Europejskiej?

Po pierwsze - znaczące zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej kobiet oraz równa niezależność ekonomiczna obu płci. Następnie zmniejszenie różnic płacowych, dochodowych i emerytalnych kobiet i mężczyzn, co ma się przełożyć na zwalczanie ubóstwa, panującego w większości wśród kobiet. Władze UE dążą także do promowania we wszystkich krajach członkowskich równego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych oraz wdrażają narzędzia pomagające zwalczać przemoc uwarunkowaną płcią i wzmacniać ochronę ofiar tej przemocy. Bardzo ważnym kierunkiem działania władz UE jest także promowanie równości płci i praw kobiet na całym świecie.

Można jednak zauważyć, że problem z podniesieniem rangi kobiet w polityce i w biznesie jest poważny, bowiem w samej Komisji Europejskiej UE występują w tej kwestii pewne braki, bowiem odsetek kobiet na wszystkich poziomach stanowisk kierowniczych we władzach unijnych wynosi tylko 39%, na wyższych stanowiskach kierowniczych 37% oraz na stanowiskach kierowniczych średniego szczebla tylko 40%. To tylko potwierdza tezę, że wzmacnianie roli kobiet w życiu zawodowym, społecznym i politycznym jest dość skomplikowanym oraz długofalowym procesem i upłynie jeszcze kilka lat, zanim osiągnie on zadowalający kobiety poziom.

Kobiety i mężczyźni są równi?

Jak już wspominałem, ta zasada stanowi jedną z podstawowych wartości Unii Europejskiej. Jednak, jak wynika z unijnych analiz, to kobiety pracują nadal przez dwa miesiące w roku bez wynagrodzenia w porównaniu z mężczyznami. To kobiety zarabiają średnio o 16% mniej od swoich kolegów z pracy i to właśnie panie są częściej zwalniane przy okazji różnych redukcji zatrudnienia, cięć etatów i reorganizacji. To także kobiety są często zwalniane z pracy tylko dlatego, że zaszły w ciążę lub ich dzieci często chorują, co powoduje konieczność pójścia na płatny lub bezpłatny urlop albo wzięcie zwolnienia lekarskiego, na tak zwaną opiekę nad dzieckiem chorym.

W Polsce jest trochę lepiej, bo uśredniona luka w zarobkach pomiędzy kobietami i mężczyznami wynosi w naszej gospodarce tylko 7,2%. Jednak szacuje się, że mężczyzna w Polsce, na podobnym stanowisku, zarabia średnio o około 700 zł więcej niż kobieta. Na pewno bardzo niesprawiedliwe jest to, że kobiety są gorzej opłacane od mężczyzn, bo powinny za taką samą pracę otrzymywać takie samo wynagrodzenie jak mężczyźni. Takie nierówne wynagradzanie jest nawet niekorzystne dla gospodarki. Sytuacja jest także dziwna w kontekście wykształcenia kobiet, które stanowią ponad 60% osób z wyższym wykształceniem.

Do tego dochodzi fakt, że to właśnie panie, dużo częściej niż mężczyźni biorą na siebie ważne, chociaż niepłatne obowiązki związane z prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci, czy opieką nad wymagającymi jej krewnymi, w tym zwłaszcza starymi rodzicami. Dodatkowo, w związku z tymi obowiązkami, często muszą się zatrudniać tylko w niepełnym wymiarze czasu pracy, co wpływa zarówno na ich średnie zarobki, jak też wymiar przyszłej emerytury. Dotyczy to obecnie ponad jednej na trzy kobiety. Należy także odnotować fakt, że różnica pomiędzy średnią emeryturą kobiet i mężczyzn, wynosi obecnie w Unii Europejskiej prawie 36%, a to już czyni zauważalną różnicę.

Na koniec kilka przykładów. Jak wynika z raportu firmy Sedlak & Sedlak, kobieta – kierowniczka działu IT zarabia jedynie 75% tego, co zarabia kierownik – mężczyzna. Natomiast starsza specjalistka pobiera pensję na poziomie 85% „męskiego” wynagrodzenia, a specjalistka z dużym doświadczeniem tylko 86% płacy mężczyzny na tym stanowisku.

Czy tak być powinno? Na pewno nie, ale stereotypy drzemiące w wielu społeczeństwach sugerują, że to mężczyźni są zdolniejsi, lepiej i wydajniej pracują oraz są bardziej kreatywni w podejściu do wykonywania zleconych im zadań.

Kiedy to się zmieni? Pewnie dopiero wtedy, kiedy zmianie ulegnie świadomość społeczna oraz utarte przekonania o wyższości mężczyzn nad kobietami, które powinny ciężko pracować, siedzieć cicho oraz cieszyć się, że firma ich w ogóle zatrudniła. Na pocieszenie można przytoczyć fakt, że w działach pomocy technicznej, to właśnie panie zarabiają 100-107% męskich zarobków, ale przecież „jedna jaskółka nie czyni wiosny” i trzeba dużo zmienić w mentalności decydentów, aby sprawą równości kobiet i mężczyzn zajęli się w sposób racjonalny i obiektywny, z korzyścią dla kobiet, pracujących często równie ciężko i wydajnie jak mężczyźni.

Wykorzystano następujące materiały źródłowe:
*https://tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/korwin-mikke-kobiety-powinny-zarabiac-
mniej,719987.html
*https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1401932,wynagrodzenia-kobiet-srednio-
nizsze-o-16-proc-niz-mezczyzn.html
* https://www.forbes.pl/finanse/roznice-w-placach-kobiet-i-mezczyzn-w-ue/78le3et
* https://www.newsweek.pl/biznes/dlaczego-kobieta-mniej-zarabia-chociaz-wiecej-pracuje/f19yksz