Brexit: 7 rzeczy, które zmienią się od 1 stycznia 2021

Brexit wpłynie na każdy aspekt życia w Wielkiej Brytanii, szczególnie dla imigrantów z UE, ale również dla Brytyjczyków, którzy często podróżują do kontynentalnej części Europy. 

Oto 7 najważniejszych spraw, które ulegną całkowitej zmianie. 

Wycieczki do kontynentalnej Europy będą wymagały starannego planowania

Od 1 stycznia, aby odwiedzić dowolny kraj UE (lub Szwajcarię, Norwegię, Islandię i Liechtenstein) należy mieć na względzie kilka rzeczy:

• Data ważności paszportu musi być wystarczająco długa - nie może się kończyć na przynajmniej 6 miesięcy od daty planowanego wyjazdu - z wyjątkiem podróży do Irlandii, która jest częścią Wspólnego Obszaru Podróży (CTA)
• Ubezpieczenie podróżne. Obecny system (karta EKUZ) nie będzie już obowiązywała, więc należy zadbać o ubezpieczenie przed wyjazdem do krajów UE - w przeciwnym razie może nas czekać astronomiczny rachunek np. za wizytę na pogotowiu.
• Roaming. Żaden operator w Wielkiej Brytanii nie zamierza przywrócić wysokich opłat za roaming do krajów UE, ale w drugą stronę nie jest już tak pięknie - np. opłaty podnieśli wszyscy operatorzy w Polsce. 
• Świadectwo zdrowia zwierząt od weterynarza. Należy je pozyskać na 10 dni przed podróżą, jeśli podróżujemy ze swoim czworonogiem. Obecny unijny system paszportów dla zwierząt domowych nie będzie już obowiązywał.

Staniesz w innej kolejce na lotnisku

Podczas kontroli granicznej na europejskich lotniskach, Brytyjczycy nie będą mogli już korzystać z pasów dla obywateli UE, EOG i Szwajcarii (chyba, że posiadają również obywatelstwo któregoś z krajów UE).

Turyści z Wielkiej Brytanii wciąż będą mogli podróżować bez wizy do krajów strefy Schengen. Z przywileju tego można korzystać maksymalnie 90 dni w czasie 180 dni. Oznacza to, że np. 4-dniowa wycieczka do Portugalii na Wielkanoc, a następnie 14-dniowa wycieczka do Francji w czerwcu spowoduje, iż wykorzystamy 18 dni z 90 dni limitu.

Od 2022 r. obywatele Wielkiej Brytanii będą musieli płacić za elektroniczne zezwolenie na podróż do strefy Schengen - podobnie jak ma to miejsce w przypadku systemu ESTA w USA.

Oczywiście zasady te nie dotyczą posiadaczy polskich paszportów.

Zakupy duty free wrócą do łask

Kiedy Wielka Brytania była członkiem UE, można było przywozić niewielkie ilości alkoholu i tytoniu z kraju UE bez płacenia cła na granicy, o ile cło zostało zapłacone w kraju, w którym je kupiłeś. 

Od 1 stycznia alkohol bądź papierosy z UE do UK będzie można przewieźć jedynie wtedy, gdy kupi się te produkty w sklepie duty free na lotnisku. Dopuszczalny limit zostanie jednak znacznie zwiększony.

Minusem jest to, że na lotniskach nie będzie już wolnej od podatku sprzedaży towarów takich jak elektronika i odzież. Zwroty podatku VAT dla zagranicznych turystów w sklepach w Wielkiej Brytanii również zostaną usunięte.

Wejdą w życie nowe zasady dla obywateli UK chcących zamieszkać w UE

Od 1 stycznia 2021 roku zakończy się swoboda przepływu osób.

Brytyjczycy mieszkający obecnie w krajach UE mają zagwarantowane prawa. Powinni jednak upewnić się, czy spełniają wszystkie wymogi i np. zalegalizować swój pobyt lub zaaplikować o jakiś dodatkowy dokument. Niektóre kraje wymagają od Brytyjczyków, aby np. posiadali pracę. 

Brytyjczycy, którzy chcieliby się przeprowadzić np. do Francji po 1 stycznia, będą musieli wnioskować o to, aby uzyskać pozwolenie na zamieszkanie od francuskiego rządu. Po uzyskaniu takiego pozwolenia nie będą mogli jednak podjąć się pracy zarobkowej, dopóki nie zawnioskują o pozwolenie również na to. 

W praktyce oznacza to bardzo dużo "papierkowej roboty" dla osób przeprowadzających się do UE. 

Warto zaznaczyć, że wyjątkiem jest Irlandia - w przypadku tego kraju nic się nie zmieni dla obywateli UK.

Wejdą w życie nowe zasady dla obywateli UE w UK

Jeśli obecnie mieszkasz w Wielkiej Brytanii i przybyłeś tu przed 31 grudnia 2020 r., Twoje prawa są zagwarantowane do 30 czerwca 2021 r.

Jeśli zamierzasz uczynić z Wielkiej Brytanii swój główny ośrodek życia, powinieneś sprawdzić, czy masz prawo do zamieszkania tu na stałe poprzez aplikowanie o tzw. settled status lub o obywatelstwo.

Osoby, które posiadają już settled lub pre-settled status, zachowują wszystkie swoje prawa - mogą w UK pracować i mieszkać oraz korzystać ze służby zdrowia.

W UK zacznie obowiązywać nowy, punktowy system imigracyjny

Aby przybyć do Wielkiej Brytanii, od 1 stycznia 2021 roku każdy obcokrajowiec (oprócz obywateli Irlandii) będzie musiał udowodnić za pomocą systemu punktowego, iż jest przydatny jako imigrant. 

Szanse obywatela UE na zamieszkanie w UK będą takie same jak np. obywatela Meksyku czy Zimbabwe - kraj pochodzenia nie będzie miał żadnego znaczenia w systemie punktowym.

Celem systemu punktowego jest przyciąganie do Wielkiej Brytanii jedynie utalentowanych, wykształconych i potrzebnych rynkowi pracy ludzi.

Wszystkie osoby chcące zamieszkać w UK będą musiały zaaplikować o wizę. Wiza dla studentów kosztuje 348 funtów (475 funtów jej przedłużenie). Wiza dla pracowników kosztuje od 610 do 1 408 funtów (w zależności od umiejętności danej osoby i zapotrzebowania na te umiejętności w kraju).

Wszyscy przyjezdni będą musieli również płacić 624 funty rocznie na poczet NHS. Pierwsza opłata będzie musiała być uiszczona jeszcze przed przyjazdem.

Zmienią się zasady handlu (zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego)

Anglia, Walia i Szkocja

Importerzy i eksporterzy z UE będą musieli składać oświadczenia celne. Należy spodziewać się znacznego wzrostu biurokracji i utrudnień prawnych. 

Niektóre produkty, w tym rośliny, żywe zwierzęta i niektóre produkty spożywcze, będą również wymagały specjalnych pozwoleń i certyfikatów. Inne będą musiały zostać oznaczone w określony sposób.

Irlandia Północna

Wielka Brytania i UE zgodziły się zachować tzw. niewidoczną granicę - bez punktów kontrolnych między Irlandią Północną a Republiką Irlandii (która pozostaje w UE).

Irlandia Północna będzie nadal przestrzegać wielu przepisów UE, co oznacza, że ​​ciężarówki mogą nadal przekraczać granicę bez konieczności przeprowadzania kontroli. 

Konieczne będą jednak nowe kontrole towarów przybywających do Irlandii Północnej z pozostałej części Wielkiej Brytanii (Anglii, Szkocji, Walii). Na przykład produkty spożywcze - takie jak mięso, ryby i jajka - będą musiały zostać sprawdzone, aby upewnić się, że są zgodne z normami UE.