Badania: Skandynawowie przybyli do Wielkiej Brytanii na długo przed Wikingami i Anglosasami

Pojawienie się Anglosasów spowodowało napływ Skandynawów do starożytnej Brytanii w V wieku, a pierwszy poważny najazd Wikingów - którego celem był klasztor w Lindisfarne - miał miejsce w 793 roku naszej ery.

Jednak naukowcy badający ciało mężczyzny uważanego za rzymskiego żołnierza - a może nawet gladiatora - który żył między II a IV wiekiem, odkryli, że 25% jego przodków pochodziło ze Skandynawii.

"Przodkowie, o których myśleliśmy, że pojawili się z Anglosasami, być może w niektórych rejonach już tam byli" - wyjaśnił dr Leo Speidel, jeden z autorów badania i lider grupy w Riken, krajowym instytucie naukowo-badawczym w Japonii.

Odkrycie jest częścią prowadzonych na szeroką skalę badań, które zastosowały nowe podejście do analizy starożytnego DNA, rzucając nowe światło na migracje w Europie w pierwszym tysiącleciu.

Dr Pontus Skoglund, współautor badania z Instytutu Francisa Cricka w Londynie, przyznał, że znaczna część analizowanej historii jest spisana przez Rzymian i dotyczy innych grup ludzi.

Podczas gdy postępy w wyodrębnianiu i analizie starożytnego DNA pozwoliły naukowcom zbadać mieszanie się bardzo różnych grup - takich jak neandertalczycy i współcześni ludzie, a nawet mieszanie się współczesnych populacji - podejście to jest trudniejsze w przypadku grup, które są bardzo podobne genetycznie, takich jak populacje, które żyły w różnych częściach Europy w pierwszym tysiącleciu.

Na łamach czasopisma "Nature" Speidel i współpracownicy przedstawili sposób, w jaki wypracowali nowe podejście do tej kwestii.

Zamiast rozważać wszystkie różnice genetyczne między populacjami, nowa metoda koncentruje się na stosunkowo niedawnych mutacjach w genomach - powstałych na przykład w ciągu ostatnich 30 000 lat - umożliwiając bardziej szczegółowe zbadanie relacji między genetycznie podobnymi populacjami.

Zespół zastosował swoje nowe podejście do ponad 1 500 genomów ludzi żyjących w Europie w pierwszym tysiącleciu.

Wśród innych odkryć, zespołowi udało się również rzucić nowe światło na migrację grup germańskich na początku pierwszego tysiąclecia, ujawniając co najmniej dwie fale migracji z północnych Niemiec lub Skandynawii do Europy Zachodniej, Środkowej i Wschodniej.

Zaskoczeniem dla badaczy było jednak znalezienie dowodów na późniejszą migrację w przeciwnym kierunku. "Odkryliśmy tę nieznaną wcześniej migrację do Skandynawii (około) 500 do 800 r. n.e., która całkowicie zmieniła skład genetyczny w epoce wikingów w Skandynawii" - zauważył Speidel.

Badanie dotyczy również ekspansji wikingów ze Skandynawii, z najważniejszymi odkryciami, w tym ustaleniem, że wiele osób znalezionych w dwóch masowych grobach z późnej epoki wikingów w Wielkiej Brytanii miało skład genetyczny typowy dla południowej Skandynawii z epoki wikingów - co sugeruje, że mogli to być wikingowie, którzy skończyli żywot w tragicznych okolicznościach.

Podczas gdy nowe podejście może kwestionować, wspierać lub dodawać szczegóły do zapisów historycznych - a nawet dostarczać rewelacji - naukowcy twierdzą, że daje ono również szansę na zbadanie życia i ruchów osób pomijanych w zapisach historycznych, źródle często bardziej stronniczym niż ludzkie szczątki.

"Chodzi o to, że możemy teraz badać historię za pomocą starożytnego DNA" - podkreślił Speidel.