Smuggled Iranian carving worth £30m seized at airport by UK border patrol
Zatrzymana przez celników płaskorzeźba przedstawia stojącą postać męską w ozdobnym nakryciu głowy. Została wykonana w wapieniu, powstała w III wieku n.e., czyli w czasach, kiedy Iranem władała dynastia Sasanidów.
"Pochodzi z czasów, gdy dzisiejszy Iran był centrum potężnego imperium rozciągającego się od Syrii po Kaukaz i Azję Środkową, ze stolicą w Ktezyfonie, na południe od dzisiejszego Bagdadu. Sasanidzi byli potężnymi rywalami Imperium Rzymskiego i do dziś słyną ze wspaniałych wyrobów ze srebra i szlifowanego szkła" – wyjaśnił "Guardianowi" John Simpson, archeolog i starszy kustosz British Museum ds. Bliskiego Wschodu.
Płaskorzeźba została zatrzymana, bo uwagę funkcjonariuszy straży granicznej zwróciło uwagę niechlujne opakowanie – surowa, niczym niewyściełana skrzynia ze zbitych gwoździami desek. W jej wnętrzu znajdowała się antyczna płaskorzeźba, która - jak się okazało - została wycięta szlifierką kątową z większej całości.
"To absolutnie niespotykane, aby antyczne dzieło sztuki zostało w tak brutalny sposób wycięte ze ściany" - stwierdził John Simpson. Nie wiadomo, skąd dokładnie pochodzi rzeźba. Wiadomo, że istnieje tylko około 30 płaskorzeźb skalnych z okresu Sasanidów. Prawie wszystkie są w prowincji Fars w południowo-zachodnim Iranie.
John Simpson podejrzewa, że przechwycony relief pochodzi z okolic Shiraz.
Obiekt zbadały już Interpol i Narodowa Agencja ds. Przestępczości, ale nie dokonano jeszcze żadnych aresztowań. Paczka była adresowana do jednego z brytyjskich serwisów specjalizujących się w aukcjach internetowych, ale przedstawiciele tej firmy zapewniają, że nie spodziewała się takiej przesyłki.
Z powodu braku zabezpieczenia płaskorzeźba pękła podczas transportu na dwie części. Zdołali ją jednak scalić konserwatorzy z British Museum. Dzieło trafiło tam, bo artefakty skonfiskowane przez brytyjskie służby celne zgodnie z prawem przechodzą na własność korony brytyjskiej. Jednak na mocy współpracy z władzami Iranu płaskorzeźba ma zostać przekazana Muzeum Narodowemu w Teheranie. Londyńskie muzeum uzyskało jednak zgodę irańskiego rządu na włączenie jej na trzy miesiące do swojej ekspozycji.
Zapytany o wartość płaskorzeźby John Simpson stwierdził, że trudno to oszacować, ale z pewnością jest to suma ogromna. "Wycena może być właściwie dowolna. Mówimy o kwotach rzędu 20, 30 milionów funtów i więcej. Czegoś takiego po prostu nigdy nie było na rynku" - ocenił.
