Are workers on zero hours contracts treated fairly?

Korzyści z takich umów dla pracodawców są oczywiste, bo płacą tylko za to, czego naprawdę potrzebują. Pracownik z kolei może łączyć zatrudnienie np. ze studiami i dlatego na tzw. "zerówkach" często pracują młodzi ludzie.

Jednak w dobie kryzysu, firmy coraz częściej oferują takie umowy tym, dla których jest to jedyne źródło dochodów. Strach przed utratą pracy sprawia, że są oni na każde wezwanie. Do tego nie mają chorobowego, prawa do świadczeń, ani odprawy w razie zwolnienia.

Organizacja Chartered Institute of Personnel Development (CIPD) szacuje, że umowy śmieciowe może mieć nawet milion pracowników w Wielkiej Brytanii. Co więcej, nie dotyczy to już tylko pracy w hotelach, restauracjach i sklepach, ale także - co jest efektem rządowej polityki oszczędnościowej - w sektorze publicznym.

Te niepewne umowy to podstawa zatrudnienia m.in. aż 90 proc. brytyjskich pracowników McDonald's. "Niektórzy pracownicy pracują tydzień w tydzień po 20-30 godzin. Nie da się obronić tezy, że nie powinni dostać zwykłych kontraktów" - uważa jeden z wielu krytyków umów śmieciowych, poseł Partii Pracy Andy Sawford, cytowany przez "Guardian".

Podobnie bywa w innych miejscach. "Firma nie ma obowiązku zapewnić ci pracy. O godzinach pracy będziesz powiadamiany co tydzień w rozsądnym czasie przez swojego kierownika" - czytamy z kolei w umowie jednego z pracowników sieci Subway.

Związki zawodowe apelują do rządu o wycofanie tego rodzaju umów. "Większość osób podpisuje je dlatego, bo nie ma innego wyboru" - twierdzi Dave Prentis z Unison.

Z kolei organizacje pracodawców argumentują, że kontrakty śmieciowe pomagają firmom poruszać się po niepewnym rynku. "Dzięki elastycznym kontraktom Wielka Brytania uniknęła tego, czemu nie udało się zapobiec na południu Europy" - przekonuje Alexander Ehmann z Institute of Directors.

Zdaniem ministra ds. biznesu Vince'a Cable'a, same umowy to nie problem. "Pojawia się on wtedy, gdy pracodawca zakazuje pracy dla innych, a jednocześnie nie zapewnia stabilnego zatrudnienia" - tłumaczy polityk.