Naukowcy zbadali, co znaczy być "cool" w różnych kulturach

Sześć czynników, które sprawiają, że daną osobę postrzega się jako fajną, to:  ekstrawertyczność, hedonizm, dążenie do przyjemności, siła, odwaga, otwartość na nowe pomysły i sposoby działania, a ostatnim czynnikiem jest autonomia.

"Te sześć cech odróżnia ludzi postrzeganych jako fajnych od dobrych" – tłumaczy prof. Todd Pezzuti z Uniwersytetu Adolfo Ibáñeza w Santiago w Chile.

Badanie przeprowadzone przez zespół prof. Pezzutiego obejmowało eksperymenty przeprowadzone w latach 2018–2022 w Stanach Zjednoczonych, Australii, Chile, Chinach, Niemczech, Indiach, Meksyku, Nigerii, Hiszpanii, RPA, Korei Południowej i Turcji. Ich uczestnicy zostali poproszeni o wyobrażenie sobie osoby, która ich zdaniem jest fajna, niefajna, dobra lub zła. Następnie oceniali osobowość i wartości tej osoby.

Naukowcy wykorzystali te dane, aby zbadać, czym różnią się osoby fajne od osób niefajnych i dobrych.

Wspomniane wcześniej cechy definiują osoby fajne, "cool". To słowo pojawiło się po raz pierwszy w subkulturach afroamerykańskich i bohemy, a rozkwitło wraz z rozwojem kontrkultury lat 60. XX wieku. Od tego czasu rozprzestrzeniło się na całym świecie i przyjęło na stałe w różnych kulturach.

Kluczowe dla badania było zdefiniowanie, że "cool" lub "fajny" nie oznacza tego samego, co "dobry". Dobrzy ludzie byli postrzegani jako bardziej konformistyczni, tradycyjni, pewni siebie, serdeczni, ugodowi, uniwersalni, sumienni i spokojni.

"W naszych badaniach odkryliśmy, że to, co decyduje o byciu cool, jest zaskakująco stabilne w różnych kulturach. Badaliśmy osoby z 12 różnych krajów i w każdej z nich te same sześć cech było uznawane za fajne – mimo że mówimy o krajach bardzo różniących się kulturowo"– wyjaśnia badacz.

Co ciekawe, pojęcie to ewoluowało na przestrzeni lat. Wcześniej było kojarzone z chłodem, opanowaniem i powściągliwością emocjonalną. 

W eksperymentach przeprowadzonych na amerykańskich respondentach badacze wykazali jednak, że osoby nieokazujące emocji wywierały negatywne wrażenie. O tym, że ktoś jest "cool", a otoczenie odbiera go pozytywnie, świadczy więc raczej ich autonomia – umiejętność kierowania się własnym charakterem lub motywacjami, niezależnie od norm, przekonań i oczekiwań innych.