Local councils spend 70% of cash on services 'used by very few people'

Sygnał ten pojawił się po tym, jak około 51% urzędników wyższego szczebla, biorących udział w ankiecie przeprowadzonej przez organizację Local Government Information Unit (LGIU), stwierdziło, że ich jednostki samorządowe są zagrożone bankructwem, jeśli nie zostaną wprowadzone znaczące reformy.

W raporcie, obejmującym odpowiedzi 160 urzędników ze 128 angielskich samorządów, wykazano, że choć obawy o stan budżetów nie były w ostatnim czasie rzadkością, to w tym roku "równowaga się przechyliła" i okazało się, w jak "rozpaczliwej sytuacji finansowej znajdują się samorządy".

Martin Tett, przewodniczący stowarzyszenia samorządów lokalnych (LGA), ostrzegł, że obecna sytuacja gmin jest "naprawdę trudna" i doświadczają one "ogromnej presji na swoje usługi".

Lider Rady Buckinghamshire poinformował, że cztery główne dziedziny, które pochłaniają najwięcej pieniędzy (ponad 70%) to działania związane z ochroną dzieci, opieką społeczną nad dorosłymi, transportem dzieci ze specjalnymi potrzebami oraz tymczasowym zakwaterowaniem osób bezdomnych.

Przed ogłoszeniem wiosennego budżetu, LGA wezwało rząd do przekazania kolejnych funduszy na rozwiązanie pogłębiającego się kryzysu finansowego, z którym borykają się samorządy i lokalne służby. Dodało również, że wszystkie partie polityczne będą musiały zobowiązać się do zreformowania całego systemu finansowania samorządów lokalnych przed wyborami powszechnymi.

Rząd zagwarantował dodatkowe środki finansowe w wysokości 600 mln funtów na lata 2024/25, aby uchronić niektóre świadczone przez samorządy usługi przed koniecznością cięć i wesprzeć je w tworzeniu zrównoważonych budżetów w tym roku.

LGA oceniło jednak, że w latach 2023/24 i 2024/25 powstanie luka budżetowa na poziomie 4 mld funtów.

Na ankietę LGIU odpowiedziało anonimowo około 160 urzędników wyższego szczebla w 128 gminach. Łącznie 9% stwierdziło, że są zagrożone rzeczywistym bankructwem w następnym roku budżetowym.

Poziom zaufania co do stabilności finansów samorządowych również osiągnął najniższy wynik w historii - tylko 4% respondentów czuje się pewnie w tej kwestii w 2024 r., co oznacza spadek z 14% w 2023 r.

Ponad 90% respondentów stwierdziło, że dwiema największymi przyczynami presji finansowej na samorządy są inflacja i kryzys kosztów utrzymania, a raport określił sytuację jako "katastrofalną" i "stanowiącą egzystencjalne zagrożenie dla samorządów lokalnych".

Badanie ujawniło również, że tylko 4% rad w całym kraju czuje się pewnie w systemie finansowania samorządów lokalnych, a tylko 6% jest zadowolonych z tego, jak rząd radzi sobie z sytuacją.

Aby uporać się z trudnościami finansowymi, dziewięć na 10 samorządów rozważa podniesienie stawek podatku lokalnego lub opłat za parkowanie i wywóz śmieci.

Tymczasem co dziesiąta gmina zamierza ograniczyć usługi związane ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnością (SEND) oraz usługi związane z opieką nad dziećmi.

Jednak według sondażu najbardziej zagrożone są usługi związane z wypoczynkiem i rekreacją (31,9%), sztuką i kulturą (30,6%) oraz wspieraniem biznesu (30%).

Około dwie trzecie gmin tnie wydatki na usługi, co oznacza, że dla większości mieszkańców będą one droższe, a jednocześnie zmniejszy się ich dostępność.