Home Office taken to court over ‘pre-settled status’ rules for EU citizens

Independent Monitoring Authority (IMA) twierdzi, że 2,6 mln obywateli UE jest zagrożonych automatyczną utratą prawa do życia, pracy i emerytury w Wielkiej Brytanii, i może grozić im deportacja z powodu rzekomo "bezprawnej" interpretacji zapisów wynikających z umowy o warunkach wystąpienia z UE (Withdrawal Agreement - WA) jaką przyjmuje Home Office.

Sąd Najwyższy zezwolił już IMA, organowi ustawowemu utworzonemu po Brexicie na rzecz ochrony praw obywateli UE, na kontrolę sądową reguł Home Office.

Rozprawa w tej sprawie została zaplanowana na 1 listopada.

W skróconym uzasadnieniu złożonym w Sądzie Najwyższym, IMA podkreśla, że Home Office ustanowiło kryteria prawa do pobytu, które - jak twierdzi - są "niezgodne z prawem".

Głównym punktem jest mechanizm "settlement scheme" stworzony przez rząd w celu zapewnienia praw obywatelom UE z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy mieli automatyczne prawo do zamieszkania w Wielkiej Brytanii przed Brexitem na podstawie zasad swobodnego przepływu.

Około 5,8 miliona obywateli UE otrzymało status osiedlonego w Wielkiej Brytanii, ale 2,6 miliona otrzymało "pre-settled status", ponieważ przebywali w kraju przez mniej niż pięć lat.

Zgodnie z przepisami Home Office, są oni zobowiązani do ponownego złożenia wniosku o bezterminowe prawo do pozostania w kraju, znane jako "settled status", po wygaśnięciu ich "pre-settled status". Jeśli tego nie zrobią, ryzykują utratę prawa do przebywania w Wielkiej Brytanii.

IMA twierdzi w swoim uzasadnieniu, że przepisy ustawy WA "nie przewidują utraty statusu w takich okolicznościach".

Zauważa, że zgodnie z przepisami prawa obywateli UE "nie wygasają", chyba że zostaną utracone lub cofnięte z powodów określonych w art. 15 ust. 3 ustawy WA. Klauzula ta jasno określa, że "raz nabyte prawo stałego pobytu traci się wyłącznie w wyniku wyjazdu z UK na dłużej niż pięć kolejnych lat".

IMA obawia się, że przepisy Home Office mogą mieć katastrofalne skutki dla niektórych obywateli UE, którzy z różnych powodów nie ubiegały się o status osoby osiedlonej.

Do najbardziej narażonych należą osoby prowadzące nieuporządkowany styl życia, osoby starsze i dzieci przebywające w placówkach opiekuńczych, które mogły mieć wyznaczonych opiekunów do złożenia wniosku w ich imieniu i mogą nie wiedzieć, że muszą ponownie ubiegać się o status osoby osiedlonej.

Home Office oświadczyło, że nie zgadza się z interpretacją przepisów WA przez IMA, oraz że jego zdaniem ludzie powinni ponownie ubiegać się o przyznanie "settled status", przed upływem terminu obowiązywania ich "pre-settled status".