Menu

Documents were found about the would-be mission of Polish female spy Krystyna Skarbek

Documents were found about the would-be mission of Polish female spy Krystyna Skarbek
Christine Granville (1915 - 1952) na zdjęciu z około 1950 roku. Córka polskiego hrabiego, podczas II wojny światowej pracowała jako agentka Special Operations Executive (SOE) dla Brytyjczyków. (Fot. Keystone/Hulton Archive/Getty Images)
In the archives of the London Underground Poland Study, documents were found about the would-be mission of Krystyna Skarbek (Christine Granville), a Polish agent of the British secret services. The mission was to be carried out in Poland at the end of World War II.
News available in Polish

Skarbek, która współpracę z brytyjskimi służbami zaczęła jeszcze przed powstaniem Kierownictwa Operacji Specjalnych (Special Operations Executive - SOE), w początkowym okresie wojny była w Polsce kilka razy, później jednak wysyłano ją w inne części Europy.

W sierpniu 1944 roku, po wybuchu Powstania Warszawskiego, nalegała na to, by ją przerzucić do Polski, ale bezskutecznie. Do kraju miała jednak być przerzucona na przełomie 1944 i 1945 roku w ramach podmisji Flamstead i tego właśnie dotyczą odnalezione dokumenty.

"Podmisja Flamstead była częścią misji Freston, której celem było wybadanie nastrojów, nastawienia i potrzeb Armii Krajowej, a także jej stosunku do Armii Czerwonej" – tłumaczy Tomasz Muskus, polonijny badacz historii z Londynu, który znalazł w archiwum Studium Polski Podziemnej dokumenty na ten temat.

Podmisja Flamstead miała wylądować na zrzutowisko Wilga w okolicach Limanowej na terenie komendy okręgu AK Kraków.

Pamiątkowa tablica w miejscu, gdzie mieszkała Skarbek, czyli pod adresem 1 Lexham Gardens, Kensington, London, W8 5JL. (Fot. Wikimedia)

"Podmisja Flamstead otrzymała zgodę angielską na odlot do Gardy. Przerzucimy w najbliższą pogodną noc. W skład wchodzi pani Krystyna Granville, oficer brytyjski, z pochodzenia Polka, na której możecie polegać. Ma pełnić zadanie łącznika pomiędzy poszczególnymi misjami. W razie możliwości ułatwcie jej poruszanie się w terenie" – napisano w depeszy z 30 grudnia 1944 roku.

W innej depeszy wskazano, że celem misji jest pełnienie roli obserwatorów, Skarbek opisana została w niej jako porucznik lotnictwa. Jak wyjaśnia Muskus, Skarbek jako oficer brytyjski w stopniu porucznika o pseudonimie Folkestone miała pełnić zadanie łącznika pomiędzy misją Freston oraz podmisją Farnham na terenie okręgu AK Łódź.

W misji Farnham miał wziąć udział partner i przyszły narzeczony Skarbek, major Andrzej Kowerski ps. Andrew Kennedy.

Muskus dodajeteż, że podmisja Flamstead po wylądowaniu miała zostać wyposażona w narty, żeby umożliwić jej szybkie poruszanie na górzystych terenach. Skarbek bardzo dobrze jeździła na nartach.

15 czerwca 1952 w londyńskim hotelu "Shelbourne" w Kensington Skarbek została pchnięta nożem przez Dennisa Muldowneya, którego oświadczyny wcześniej odrzuciła. Jej grób znajduje się na cmentarzu Kensal Green St. Mary w Londynie. (Fot. Wikimedia)

Ostatecznie jednak podmisje Fernham oraz Flamstead, podobnie jak te przygotowywane przez Brytyjczyków w innych okręgach AK - warszawskim, śląskim, czy poznańsko-pomorskim - nie doszły do skutku. Przyczyną były niesprzyjająca pogoda i prowadzone przez Niemców na tych terenach pacyfikacje na dużą skalę.

Na początku stycznia 1945 roku zapadła decyzja, aby nie wysyłać misji na tereny, które stopniowo były zajmowane przez Armię Czerwoną. 12 stycznia 1945 roku ruszyła sowiecka ofensywa.

Krystyna Skarbek była pierwszą agentką w brytyjskim wywiadzie i najdłużej służącą agentką brytyjską w czasie II wojny światowej. UDołączyła do brytyjskiego wywiadu po niemieckiej inwazji na Polskę w 1939 roku. Agent, który ją rekrutował, opisał Skarbek słowami: "Wielka polska patriotka, wytrawna narciarka i prawdziwa miłośniczka przygód".

W czasie wojny Skarbek działała na frontach wschodnim, zachodnim i na Bliskim Wschodzie. 

Czytaj więcej:

BBC przypomina postać polskiej superszpieg Krystyny Skarbek

    Rates by NBP, date 30.04.2025
    GBP 5.0283 złEUR 4.2778 złUSD 3.7617 złCHF 4.5562 zł

    Sport