Brexit: Boris Johnson defends UK position on Northern Ireland trade

Po upływie 31 grudnia 2020 r. okresu przejściowego po Brexicie między Wielką Brytanią a Unią Europejską powstała granica celna. Ale zgodnie z protokołem w sprawie Irlandii Północnej będącym częścią umowy o Brexicie, prowincja ta pozostała w jednolitym unijnym rynku w zakresie obrotu towarami i w efekcie faktyczna granica celna powstała też między nią a pozostałą częścią Zjednoczonego Królestwa. Wobec tego towary wysyłane z Anglii, Szkocji i Walii do Irlandii Północnej powinny podlegać kontrolom.

Ponieważ brytyjski rząd ocenił, iż przedsiębiorstwa nie będą gotowe na wprowadzenie nowych procedur od 1 stycznia, ustalił z UE, że przez pierwsze trzy miesiące będą one uproszczone, a pełne kontrole zaczną się od 1 kwietnia. Jednak w tym tygodniu jednostronnie ogłosił, że wejdą one w życie dopiero 1 października, co UE uznała za złamanie poczynionych ustaleń.

Wczoraj Johnson bronił tej decyzji. Oświadczył, że działania rządu mające na celu odroczenie pełnego wdrożenia protokołu w sprawie Irlandii Północnej były "zgodne z prawem i faktycznie słuszne w świetle wpływu na proces pokojowy i porozumienie wielkopiątkowe oraz potrzeby uzyskania zgody obu społeczności". "Najważniejszą rzeczą w protokole jest to, że powinien on gwarantować proces pokojowy i porozumienie wielkopiątkowe" - podkreślił brytyjski premier.

Jednak szefowa północnoirlandzkiego rządu Arlene Foster przekonywała go, że odroczenie pełnej implementacji protokołu jest tymczasowym rozwiązaniem, gdyż nie spełnia on zadania i brytyjski rząd powinien go wypowiedzieć. "Wprawdzie okresy prolongaty zostały jednostronnie przedłużone, potrzebujemy trwałego rozwiązania, aby biznes mógł planować, a integralność rynku wewnętrznego Zjednoczonego Królestwa mogła zostać przywrócona" - przekonywała Foster.

Ewentualne wypowiedzenie protokołu w sprawie Irlandii Północnej, czego Johnson w niedawnej przeszłości nie wykluczał, spowodowałoby jednak poważny spór Londynu z Brukselą. Stosunki brytyjsko-unijne od czasu zakończenia okresu przejściowego i tak są już dość napięte w związku z implementacją umowy o Brexicie, w tym zwłaszcza w zakresie protokołu, oraz nieporozumieniami dotyczącymi szczepionek przeciw Covid-19.