Słownik terminów najczęściej spotykanych na rynku pracy
CECHY PSYCHOFIZYCZNE – cechy osobowościowe, cechy charakteru oraz sprawność niezbędne do prawidłowego wykonywania zadań zawodowych.
CZYNNOŚCI ZAWODOWE – działanie pracownika podjęte w ramach zadania zawodowego, dające określony efekt użyteczny. Czynności, podobnie jak i zadania zawodowe mogą mieć charakter technologiczny (wykonawczy), organizacyjny i współpracy.
CV – pochodzi od łacińskich słów „curriculum vitae”, czyli przebieg życia. Jest to forma życiorysu zawodowego sporządzonego według określonych zasad.
KOMPETENCJE – wykonywanie czynności zawodowych w zawodzie w sposób zgodny ze standardami wymaganymi dla danego stanowiska.
Można wyróżnić trzy kategorie kompetencji:
Kompetencje osobiste – związane z funkcjonowaniem człowieka i jego umiejętnościami.
Kompetencje organizacyjne – całokształt kompetencji wymaganych w środowisku pracy.
Kompetencje operacyjne – wynikają z połączenia kompetencji osobistych i organizacyjnych. Ich główną cechą jest możliwość wykorzystania ich przez pracownika w określonych sytuacjach zawodowych.
KWALIFIKACJE ZAWODOWE – układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych (osobowościowych), które umożliwiają podjęcie zatrudnienia i pozwalają wykonywać zadania zawodowe.
MOBILNOŚĆ ZAWODOWA – inaczej elastyczność zawodowa, która pozwala na dostosowanie się do nowych warunków na stanowisku pracy, m.in. przekwalifikowanie.
PREDYSPOZYCJE – wyuczone bądź naturalne zdolności kandydata do pracy w określonej dziedzinie zawodowej.
PRZEKWALIFIKOWANIE – jest to nabycie dodatkowych lub też nowych kwalifikacji w obrębie tego samego zawodu, np. socjologia (socjologia pracy, socjologia medycyny itd.)
PRZEZAWODOWIENIE – zmiana dotychczas wykonywanego zawodu z powodu:
Choroby
Nabytego kalectwa
Zapotrzebowania na rynku pracy
SPECJALNOŚĆ – jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu. Wymaga dodatkowej wiedzy i umiejętności w danej dziedzinie wiedzy, nabytych w wyniku dodatkowego szkolenia bądź praktyki.
STANOWISKO PRACY – najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy obsługiwane przez pracownika w celu wykonania powierzonej mu pracy – zadań zawodowych.
UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWE – zdolności do wykonywania czynności zawodowych prowadzących do zrealizowania zaplanowanego wyniku.
WIADOMOŚCI – zestaw informacji i procedur działania niezbędnych do prawidłowego wykonywania określonych czynności zawodowych.
ZAWÓD – w dokumencie rządowym „Klasyfikacja Zawodów i Specjalności” definiowany jest jako zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
Wśród wielu definicji pojęcia „zawód” można odnaleźć pewne stałe elementy:
Czynności zapewniające określoną pozycje społeczno – zawodową w społeczeństwie.
Zabezpieczenie finansowe pracownika i jego rodziny.
Stałość wykonywanych zadań i czynności zawodowych.
Potrzeba opanowania odpowiedniej dziedziny wiedzy potrzebnej do wykonywania zadań zawodowych.
Często można się spotkać z takimi terminami, jak „zawód wykonywany” i „zawód wyuczony”:
Zawód wyuczony – określony w dyplomach, świadectwach i innych dokumentach potwierdzających zdobyte kwalifikacje
Zawód wykonywany – czynności, których wykonywanie stanowi źródło utrzymania pracownika i jego rodziny.
ZADANIE ZAWODOWE – etap pracy w ramach zawodu. Jest to celowe działanie pracownika kończące się określoną usługą, produktem czy istotną decyzją. Zadanie takie wynika z pełnionych funkcji i obowiązków, składa się z poszczególnych czynności zawodowych.
Materiał napisany na podstawie pracy Krystyny Lelinskiej
„Zawodoznawstwo w planowaniu kariery”