W UK rozpoczęły się pierwsze badania kliniczne krwi wytworzonej w laboratorium

Dwie pierwsze w historii transfuzje czerwonych krwinek, które wyprodukowano w laboratorium z pochodzących od dawców komórek macierzystych, zakończyły się pełnym sukcesem. Ochotnicy, którym przetoczono "sztuczną krew", nie mieli żadnych skutków ubocznych ani symptomów odrzucenia.

"Do tej pory próbowano jedynie podawać wyhodowane w laboratorium czerwone krwinki tym samym osobom, z których komórek macierzystych zostały wyhodowane. Teraz poszliśmy krok dalej. Wzięliśmy komórki macierzyste od dawcy, wyhodowaliśmy czerwone krwinki i podaliśmy je ochotnikom niespokrewnionym z dawcą. To tzw. transfuzja allogeniczna, pierwsza taka próba na świecie" - stwierdził prof. Ashley Mark Toye z Uniwersytetu w Bristolu w komunikacie opublikowanym przez NHS.

Eksperymentalne zabiegi wykonano w ramach badania RESTORE - wspólnego projektu należących do brytyjskiego systemu ochrony zdrowia jednostek NHS Blood and Transplant i Guy’s and St Thomas’ NHS Foundation Trust oraz Uniwersytetu Cambridge i Uniwersytetu w Bristolu. Eksperci oczekują, że nowa terapia przyniesie przełom w leczeniu osób z rzadkimi grupami krwi lub wymagających regularnych transfuzji.

Sukces cieszy tym bardziej, że NHS stoi w obliczu bezprecedensowego niedoboru zapasów krwi. Jest jej tak mało, że anulowane są mniej pilne planowane operacje. "To ogromny krok naprzód w produkcji krwi z komórek macierzystych" - zapewnia profesor Toye.

Proces wytwarzania krwi zaczyna się od normalnego oddania jej przez człowieka. Potem za pomocą kulek magnetycznych wyławiane są elastyczne komórki macierzyste, które są zdolne do przekształcenia się w czerwone krwinki i te komórki macierzyste są pobudzane do wzrostu w dużych ilościach w laboratoriach, a następnie prowadzone są tak, aby stały się czerwonymi krwinkami.

Proces trwa około trzech tygodni, a z początkowej puli około pół miliona komórek macierzystych powstaje 50 miliardów czerwonych krwinek. Są one filtrowane, aby uzyskać około 15 miliardów czerwonych krwinek, które są na odpowiednim etapie rozwoju do transfuzji.

W badaniu, którego celem jest przetestowanie krwi u co najmniej 10 zdrowych ochotników, biorą udział na razie dwie osoby. Otrzymają one dwie dawki po 5-10 ml w odstępie co najmniej czterech miesięcy - jedną z normalnej krwi i jedną z krwi wyhodowanej w laboratorium.

Krew została oznaczona substancją radioaktywną, często używaną w procedurach medycznych, więc naukowcy mogą sprawdzić, jak długo utrzymuje się ona w organizmie. Mają oni nadzieję, że krew wyhodowana w laboratorium będzie silniejsza niż normalna.

Czerwone krwinki zazwyczaj wystarczają na około 120 dni, zanim trzeba je wymienić. Typowa krew oddawana przez dawcę zawiera mieszankę młodych i starych czerwonych krwinek, natomiast krew wyhodowana w laboratorium jest świeżo wyprodukowana, więc powinna wytrzymać pełne 120 dni. Naukowcy podejrzewają, że w przyszłości może to umożliwić zarówno mniejsze, jak i rzadsze oddawanie krwi.

Istnieją jednak znaczne wyzwania finansowe i technologiczne. Przeciętne oddanie krwi kosztuje publiczną służbę zdrowia około 130 funtów. Wywarzanie krwi będzie kosztowało znacznie więcej, choć naukowcy nie chcą powiedzieć, ile. Kolejnym wyzwaniem jest to, że zebrane komórki macierzyste w końcu się wyczerpują, co ogranicza ilość krwi, która może być z nich wyhodowana. Potrzeba będzie więcej badań, aby wyprodukować ilości, które byłyby potrzebne klinicznie.