Spór o Rockall grozi konfliktem Szkocji z Irlandią

Mała, niezamieszkana, skalista wysepka o średnicy ok. 30 m i wysokości 22 m leży 480 km na zachód od Manish Point w Szkocji oraz 424 km na północ od Donegal w Irlandii. 

Miejsce to stanowi terytorium sporne pomiędzy Irlandią, Islandią, Wyspami Owczymi i Wielką Brytanią. Od 1955 roku należy do Brytyjskiej EEZ, jednak Irlandia nigdy się z tym nie pogodziła. Rządy brytyjskie i irlandzkie przez wiele lat opracowywały modus vivendi (ułożenie stosunków pomiędzy stronami, np. państwami, na podstawie tymczasowego kompromisu, z pominięciem najbardziej rozbieżnych i zapalnych kwestii oraz zakładające ich późniejsze uregulowanie - przyp. red.).

W 2010 roku Wyspy Owcze złożyły do ONZ wniosek o rozsądzenie przynależności wyspy. Spór ten rozgorzał na nowo z chwilą potwierdzenia znanych już od lat 70. przypuszczeń, że wody wokół niej kryją bogate złoża ropy i gazu. Ponadto są tam również cenne łowiska ryb.

Ostatnio rząd szkocki zdecydował się podjąć działania w sprawie Rockall, podważając roszczenia Wielkiej Brytanii.

Irlandzki rząd zareagował spokojnie, ale stanowczo na nieoczekiwane ultimatum Szkocji w sprawie przynależności Rockall.

Ultimatum rządu szkockiego w odniesieniu do irlandzkich statków rybackich łowiących w promieniu 12 mil od Rockall, poruszyło niezwykle złożone kwestie suwerenności. W razie braku porozumienia, rozstrzygnięciem sprawy mogą zająć się sądy europejskie i międzynarodowe.

"Nagła eskalacja problemu ze strony rządu szkockiego wydaje się bezpodstawna" - twierdzi Bobby McDonagh, były ambasador Irlandii w UE i Wielkiej Brytanii. "Dopóki Szkocja nie będzie niepodległym krajem, wszelkie roszczenia suwerenności są brytyjskie, a nie szkockie" - dodaje.

Podstawowym założeniem SNP (Scottish National Party) jest twierdzenie, że niezależna Szkocja pozostanie częścią Unii Europejskiej.

Irlandia i Szkocja utrzymują obecnie przyjacielskie relacje. Przypusza się jednak, że nieumiejętne pokierowanie kwestią Rockall może przynieść pogorszenie stosunków. 27 maja, podczas spotkania na najwyższym szczeblu między Nicolą Sturgeon i Leo Varadkarem, intencje rządu szkockiego nie były sygnalizowane.

Społeczności rybackie wszędzie wywierają znaczący wpływ polityczny. W zeszłorocznych brytyjskich wyborach powszechnych SNP straciła kilka mandatów, głównie w okręgach wyborczych ze znaczącymi społecznościami przybrzeżnymi.

Ponadto Szkocka Federacja Rybaków (SFF) ostrzega, że ​​Irlandia będzie "nierozsądnie domagać się praw połowowych w szkockich wodach.

Chociaż oficjalnie zaprzeczono, że inicjatywa jest związana z Brexitem, to rząd szkocki podniósł kwestię przestrzegania strefy 12 mil wokół Rockall, tuż po referendum w sprawie Brexitu. McDonagh twierdzi wręcz, że posunięcie rządu szkockiego ma podłoże polityczne, a nie prawne.

Złożoność sytuacji podkreślają zwolennicy Brexitu, ponieważ Wielka Brytania będzie musiała wynegocjować ustalenia dotyczące eksportu swoich ryb do Unii Europejskiej, która jest jej największym rynkiem zbytu.