Polski rząd przeznaczy ponad 300 mln zł na stypendia za granicą

Rządowy program „Studia dla wybitnych” będzie można uruchomić dzięki zmianom w polskim prawie. Projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o podatku dochodowym, przedłożony przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, w lutym przyjęła Rada Ministrów. Teraz trafi do Sejmu.

Rząd chce, by program ruszył w roku akademickim 2016/2017 i potrwał do 2025 r. Na jego realizację planuje przeznaczyć 336 mln zł. W pierwszym roku programu ok. 100 wyjątkowo zdolnych studentów będzie mogło uzyskać środki na kontynuację studiów na najlepszych uczelniach świata.

Z programu będą mogli skorzystać wybitni studenci, którzy ukończyli trzeci rok jednolitych studiów magisterskich oraz absolwenci studiów licencjackich. Jednym z warunków otrzymania finansowania jest oficjalny dokument potwierdzający przyjęcie na zagraniczną uczelnię.

"Genialnie, że rząd o tym pomyślał i że stara się pomagać Polakom zdobywać świat. Świetnie, że nie będziemy czekać, aż nasza edukacja wyższa dojdzie do najwyższego światowego poziomu. To by musiało zająć pewnie kilka generacji" - skomentował Krzysztof Daniewski, prezes fundacji Ivy Poland oraz Stowarzyszenia Absolwentów Harvardu. Fundacja Ivy Poland zrzesza ok. 1100 polskich studentów lub absolwentów najlepszych uczelni świata. 

Daniewski wyjaśnia, że do tej pory osoby, które chciały rozpocząć studia na najlepszych uczelniach, nie mogły nawet liczyć na uzyskanie na ten cel pożyczki w banku. Stypendia czy pożyczki istniały tylko dzięki staraniom np. fundacji, prywatnych osób czy firm albo samych przyjmujących uczelni czy krajów.

Prezes Fundacji Ivy Poland wymienia, że w Polsce stypendia na studia zagraniczne dla najlepszych funduje np. prezydent Gdańska. Poza tym osoby, które studiować chciały w Stanach Zjednoczonych mogły liczyć na stypendia Fundacji Fullbrighta (można uzyskać stypendium w wysokości do 32 tys. dol. finansujące pierwszy rok studiów magisterskich lub doktoranckich). Wiele programów stypendialnych oferuje też w USA Fundacja Kościuszkowska.

Poza tym na większości z 10 najlepszych amerykańskich uczelni funkcjonuje tzw. need blind admission. Daniewski wyjaśnia, że uczelnie te przyjmują najlepszych kandydatów bez względu na to, czy mają pieniądze czy nie. Dodaje, że Polacy, którzy na Harvardzie już studiują, otrzymują taką pomoc finansową.

"Dramatem jest to, że polski fiskus traktuje takie stypendium jako zapomogę i trzeba od uzyskanej kwoty odprowadzić 18 proc. podatku. Tak więc młody człowiek z biednej rodziny, który dostał się na Yale czy Princeton i dostaje za to od tamtej uczelni pieniądze, musi jeszcze od tego odprowadzić podatek" - ubolewa Krzysztof Daniewski.

Tymczasem nowy rządowy program „Studia dla wybitnych” zakłada, że fundusze, które uzyska stypendysta, zostaną zwolnione z podatku. Uczestnik programu będzie zwolniony ze zwrotu udzielonego mu wsparcia, gdy w ciągu 10 lat od ukończenia studiów na zagranicznej uczelni przepracuje w Polsce łącznie 5 lat, odprowadzając przez ten okres składki na ubezpieczenia: społeczne i zdrowotne. Inną możliwością uniknięcia zwrotu pieniędzy z programu jest to, by uczestnik programu po powrocie ze studiów zrobił doktorat w polskiej instytucji.

Prezes fundacji Ivy Poland zwraca uwagę, że na najlepsze uczelnie świata dostać się jest niezwykle trudno i raczej 100 Polaków rocznie do takich uczelni nie trafia. Szacuje, że na najlepsze europejskie uczelnie - np. Cambridge i Oksford - dostaje się rocznie kilkanaścioro Polaków, a na amerykański Harvard - dwie osoby.