Londyn: Obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych

W brytyjskim parlamencie ogłoszono zbiórkę podpisów pod petycją o upamiętnienie osób, które uratowały Żydów przed eksterminacją przez nazistów, w ramach budowy pomnika i centrum nauki ku czci ofiar Holokaustu w Londynie. Zainicjowana przez ocaloną z Holokaustu Lili Pohlmann petycja nawołuje, aby projekt zawarł sekcję poświęconą Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, którzy pomogli ocalić tysiące Żydów przed i podczas II wojny światowej. Petycję ogłoszono podczas wczorajszej uroczystości.

Zwracając się w liście do współprzewodniczących odpowiedzialnej za budowę pomnika fundacji UK Holocaust Memorial Foundation – specjalnego wysłannika rządu Wielkiej Brytanii ds. Holokaustu sir Erica Picklesa i byłego kanclerza skarbu w gabinecie cieni Eda Ballsa – Lili Pohlmann podkreśla wagę uhonorowania "wielkiego wysiłku humanitarnego Sprawiedliwych", bez których "wielu z nas nie byłoby dzisiaj na świecie".

"Ci cisi bohaterowie" – jak pisze Pohlmann – "walczyli nie z bronią, ale z sercem, pomagając tysiącom uciec z gett, ukrywając ich, fałszując dokumenty, aby ukryć ich tożsamość, a także dostarczając pieniądze, żywność i lekarstwa dla więźniów w obozach pracy".

Wyrażając także pragnienie, iż "ustanowiony zostanie coroczny Międzynarodowy Dzień Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata", Pohlmann pisze, iż ma nadzieję, że dzięki uczczeniu Sprawiedliwych pomnik "zainspiruje odwiedzających – zwłaszcza młodsze pokolenie – do pójścia za przykładem Sprawiedliwych i wszystkich, którzy pomagali Żydom i innym potrzebującym w najciemniejszych godzinach II wojny światowej poprzez okazywanie naszej wspólnej empatii, co będzie miało pozytywny wpływ na świat, w którym dziś żyjemy".

Obchody w parlamencie skupiły się na doświadczeniach zdobytych od polskich Sprawiedliwych przez brytyjskich nauczycieli i uczniów, którzy odwiedzili miejsca żydowskiego dziedzictwa w Polsce w ramach programu University of Manchester Diversity Champions.

Wydarzeniu towarzyszyła wystawa "Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady", przygotowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w partnerstwie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP.

Wśród zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele brytyjskiego rządu, organizacji żydowskich, korpusu dyplomatycznego i społeczności polonijnych, a także świadkowie Holokaustu, naukowcy oraz specjaliści od spraw polsko-żydowskich.

W swoim przemówieniu Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki wyraził nadzieję, iż czyny takich polskich Sprawiedliwych jak Józef i Wiktoria Ulmowie, Antonina i Jan Żabińscy oraz Irena Sendler, a także Polskiego Państwa Podziemnego i Rządu RP na Uchodźstwie będą miały pozytywny wpływ na owe pokolenie, "ponieważ to ono będzie kształtować przyszłość".

Brytyjski pomnik i centrum nauki ku czci ofiar Holokaustu (UK Holocaust Memorial and Learning Centre) ma powstać w parku Victoria Tower Gardens, obok budynku parlamentu, do 2021 roku.

W grudniu 2018 r. złożono wniosek o planowanie pomnika w Westminster City Council. W lutym br. ponad 170 posłów Izby Gmin i członków Izby Lordów podpisało list popierający propozycję jego utworzenia.

6 marca ustanowiony został Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych decyzją Parlamentu Europejskiego, z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych – Gariwo. Aktualnie liczba odznaczonych medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata wynosi 26 973, w tym 6863 odznaczonych Polaków.

Tegoroczna uroczystość z okazji Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych była drugą z rzędu organizowaną w parlamencie przez Ambasadę RP w Londynie. W 2018 r. upamiętniono tam polską działaczkę społeczną Irenę Sendler, która wraz z innymi działaczami polskiej organizacji podziemnej „Żegota” udzieliła pomocy ok. 2,5 tysiąca Żydów. Wydarzenie zorganizowano w ramach Roku Ireny Sendler, ustanowionego w 2017 r. przez Sejm RP, aby „uhonorować osobę, która z największym poświęceniem działała, aby ocalić innym życie”.