Kiedy możemy liczyć na pomoc konsula? 1 listopada wchodzą w życie nowe przepisy

"Obywatele mają konstytucyjne prawo do pomocy konsula" - podkreśla Nowak-Far. Dodaje jednak, że poza zakres pomocy wykracza np. asysta w sprawach spadkowych.

Wiceminister zaznacza, że podstawową formą pomocy konsularnej jest pomoc w przypadkach losowych. Na pomoc konsula mogą liczyć obywatele, którzy za granicą trafili do więzienia, ulegli wypadkowi czy znaleźli się w szpitalu.

"Wtedy konsul z urzędu jest zobowiązany udzielić pomocy, zapewniając np. środki na powrót do domu" - tłumaczy Nowak-Far. Dodaje jednak, że pieniądze, które otrzymamy od konsula, musimy potem co do zasady zwrócić, na umorzenie mogą liczyć tylko osoby w trudnej sytuacji materialnej.

Konsul pomoże również polskim pracownikom dyskryminowanym w pracy. "My nie tylko możemy się zwrócić do konsula, ale konsul w takiej sytuacji ma obowiązek podjęcia czynności ochronnych z urzędu, gdy tylko się o takim przypadku dowie" - zaznaczył. Konsul ułatwia też Polakom za granicą funkcjonowanie w przestrzeni prawnej obcego państwa, np. poświadczając niezbędne dokumenty.

"Jesteśmy narodem bardzo ruchliwym. Wyjeżdżamy za granicę jako turyści i osoby poszukujące pracy. Ustawa identyfikuje nasze potrzeby w tym zakresie i adekwatnie określa zakres możliwej do udzielenia pomocy" - ocenia Nowak-Far.

Według wiceministra spraw zagranicznych, nowa ustawa, w odróżnieniu od poprzedniej, precyzyjnie określa zakres pomocy konsularnej. Przypomniał, że do tej pory przepisy były rozproszone, co zauważył Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z października 2014 r. TK uznał za niekonstytucyjny przepis poprzedniej ustawy umożliwiający uregulowanie postępowania przed konsulem na poziomie pozaustawowym.

Nowak-Far zaznacza, że zakres pomocy konsularnej bywa przedmiotem nieporozumień. "Często oczekiwania są większe niż regulacje przewidują i polski podatnik jest w stanie znieść" - dodaje.

"Prawo konsularne działa na zasadzie solidarności społecznej, w ramach której fundowane są pewne świadczenia, pewne jednak fundowane być nie mogą. Musimy pamiętać, że pomoc konsularna nie jest świadczona za darmo, służby konsularne, które pomagają polskiemu obywatelowi za granicą w tarapatach, jest opłacana przez podatników" - podkreśla wiceszef MSZ.

"Często spotykamy się z żądaniami asysty, a nawet pomocy prawnej w sprawach spadkowych, nie ma jednak takiej możliwości, bo w tym przypadku osoba nie znalazła się w kłopotach, a uzyskuje prywatną korzyść, to wykracza poza zasadę solidarności społecznej" - wyjaśnia.

Nowością w świetle dotychczasowych regulacji jest możliwość korzystania przez polskich obywateli z pomocy służb konsularnych innych państw członkowskich UE w krajach, w których nie ma polskiego przedstawicielstwa. To oznacza także, że polskie urzędy konsularne mogą świadczyć pomoc konsularną obywatelom innych państw unijnych.