Brexit: UE jednak nie przywróci kontroli na irlandzkiej granicy

W wydanym oświadczeniu Komisja Europejska stwierdziła, że UE "nie uruchamia klauzuli ochronnej" aby zapewnić, że protokół w sprawie Irlandii Północnej pozostanie "nienaruszony".

Wczoraj Komisja Europejska wprowadziła mechanizm autoryzacji eksportu szczepionek przeciw Covid-19 z terytorium UE, co jak wyjaśniono, ma zagwarantować, że ich dostawy do UE będą na zakontraktowanym poziomie. W konsekwencji tej decyzji przywróciła kontrole graniczne między Irlandią a Irlandią Północną, aby zapobiec eksportowi przez granicę szczepionek, mimo że Irlandia Północna nie importuje sama szczepionek, lecz dostaje je w ramach zakupów dokonywanych przez rząd brytyjski.

Choć decyzja ta była zgodna z prawem, bo art. 16 protokołu w sprawie Irlandii Północnej będącego częścią umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa ze Wspólnoty pozwala obu stronom na jednostronne zawieszenie tych postanowień w przypadku uznania, że w wyniku obowiązywania protokołu nastąpiłyby "poważne trudności gospodarcze, społeczne lub środowiskowe", krok Brukseli przyjęto z oburzeniem zarówno w Londynie jak, i Belfaście.

Zastosowanie tego artykułu uznawano za ostateczność, gdyż mogłoby to zagrozić całemu protokołowi w sprawie Irlandii Północnej, a w konsekwencji - relacjom między Londynem a Brukselą. Ponadto brak twardej granicy między Irlandią a Irlandią Północną jest uważany za kluczowy dla procesu pokojowego w tej brytyjskiej prowincji.

Brytyjski premier Boris Johnson wezwał wczoraj wieczorem UE do pilnych wyjaśnień jej intencji w związku z przywróceniem granicy irlandzkiej, a następnie rozmawiał o tym z przewodniczącą KE Ursulą von der Leyen oraz z premierem Irlandii Michealem Martinem. Wcześniej szefowa rządu północnoirlandzkiego Arlene Foster nazwała to "niewiarygodnym aktem wrogości" ze strony UE.